Tháng Tư lưu lạc
hình internet
Ngọc Văn
Nhớ Sài gòn mưa đêm – Mười hai tiếng chuông gõ rời rạc trong bóng đêm, vậy là chưa khuya lắm mới nửa đêm thôi, vẫn thường là thế, trằn trọc mà nghe thời gian như dài ra, để trăm thứ chuyện tìm về lại càng làm cho giấc ngủ khó đến… Ngoài trời vừa có thêm tiếng mưa, buổi chiều đi ngoài phố, đã nghe những cơn gió, thì nay gió đã đưa mưa về lúc nửa đêm, nghe mưa ngoài khung cửa, mà nhớ ‘mưa nửa đêm’ của Trúc Phương
…Đêm chưa ngủ nghe ngoài trời đổ mưa từng hạt rơi
Gác nhỏ đèn le lói bóng dáng in trên tường loang
…Nên những khi mưa nửa đêm làm xao xuyến, giấc ngủ chưa đến tìm
Cali đã vào hè, năm nay đổi giờ vào cuối tháng ba, chắc hè đến sớm mà đưa mưa sớm hơn mọi thường… Tiếng hạt mưa bị gió hắt thẳng vào khung cửa kính, làm nhớ tiếng mưa rào của Sài gòn mình xưa, những cơn mưa rào quê mình, chúng đến thường vào giữa tháng tư, những cơn mưa đầu mùa bất chợt ấy, luôn làm ướt áo những đứa nhóc bọn tôi trên đường đến trường.
Sàigòn trong chúng ta, mỗi người mang lấy cho mình một hình ảnh riêng, có người nó là những phố xá rực rỡ ánh đèn, là cái nhộn nhịp của phố thị, còn có người nó là những con hẻm dọc ngang như vạch kẻ ô bàn cờ. Với tôi nó là những cơn mưa đêm bên ngoài song cửa bàn học, của thời tiếng súng còn xa với người thành phố, rồi nó là những lần về phép ngồi trong quán cà phê để mà nhìn đường phố trắng xóa trong mưa. Và cuối cùng lại là những cơn mưa đêm làm ướt sũng những mảnh đời cơ cực, sau ngày gọi là giải phóng,
Thuở chúng tôi, bạn cùng lớp hơn kém nhau vài tuổi là thường, vì tản cư mà đi học đứa sớm đứa muộn, có đứa giấy tờ tuổi nhỏ mà cái xác như gấp rưỡi bạn cùng lớp, các dãy bàn phía cuối là nơi những anh già đó họp chợ. Và cái xóm nhà lá này sau mỗi kỳ thi lại vắng đi một ít, chúng đã đi xa trường lớp, cái vắng dần những khuôn mặt thân quen ấy, cho thấy chiến tranh đã đến gần với chúng tôi, nó như thôi thúc nhiều đứa thức đêm bên bài vở với đôi mắt quầng thâm thiếu ngủ, và cũng không ít những đứa đã buông lơi việc học.
Cái quán ngay cổng trường Khoa học, bé như cái hộp diêm lúc nào cũng chật như nêm, chỉ cách dăm bước chân từ giảng đường một, nó là điểm hẹn của những đứa ngày đi gần kề, tìm đến đây ngồi như luyến tiếc cái không khí của thời sách vở. Cái quán núp dưới tàng cây điệp già sát ngay con đường Cộng Hòa này, cũng là nơi đón bước chân những thằng bạn cũ về thành phố tìm lại nhau, chúng nay đã là những thằng lính dù lính cọp, cùng những bê rê đỏ xanh.
Và những đứa còn lại, chuyện lính tráng cũng không còn là những cái gì xa lạ, giữa những thằng chơi thân, chuyền tay nhau những tờ đơn gia nhập quân chủng này nọ, để rồi hẹn nhau đến quán làm cuộc chia tay. Ngày tôi đi cũng tại cái quán này, anh em ngồi quanh nhau không nói, và những điếu thuốc cháy liên tục... nói gì khi biết rằng hôm nay là đứa này, ngày mai tới phiên đứa khác, dần rồi cũng sẽ đi hết, có khác chăng thằng đi trước được đông bạn tiễn.
Đêm đó tôi về nhà Đăng trong khu cư xá có trường học Lê Bảo Tịnh, mưa suốt chiều kéo tận đến nửa đêm, hai đứa không ngủ được, con đường Trương Tấn Bửu ánh đèn đêm nhạt nhòa trong mưa. Sau này gặp lại, Đăng có nhắc ngày tiễn tôi đi Sàigòn mưa đêm
Ngoài hiên mưa rơi mưa lạnh xuyên qua áo ai
Canh dài nghe bùi ngùi
Mưa lên phố nhỏ có một người vừa ra đi đêm nay
Để bao nhiêu luyến thương lại...
Đăng trẻ hơn và vẫn còn tuổi hoãn, nhưng rồi sau đó anh có thêm một hai chứng chỉ cũng không đi xa hơn được nữa, đành chui vào Hải Quân Nha Trang, tháng tư năm 69 tôi tìm về tiễn anh nhưng đã trễ, anh nhập khóa từ tháng trước. Chuyến về Sài gòn lần đó lại có cái may là được gặp Phong Dù lần cuối tại LaPagode, đễ rồi tháng sau tiếc thương cho nó gục ngã khi tuổi đời chưa tới 25, cái thời chúng tôi lúc đó nó như là Trúc Phương đã kể, bạn bè tiễn nhau đi, rồi cũng bạn bè khóc cho nhau.
Tôi là đứa còn lại với những cơn mưa sau cuộc đổi đời… Với hơn chục năm tù cộng sản, thì đâu thiếu cái tận cùng đắng cay của kiếp người, vậy mà trong trí tôi cứ hằn ghi mãi những đêm Sàigòn, đầm trong mưa với chiếc xe thồ trên con dốc cầu chữ Y, khi đó người ta đã gọi nó là thành Hồ, nhưng với tôi nó vẫn là Sàigòn. Nhớ lắm Sàigòn của tôi! Với những cơn mưa đêm loang loáng ánh đèn đường, những đêm mưa như của nhạc sĩ Văn Phụng:
Đêm khuya mưa rơi, mưa rơi tầm tả
Đôi chân bâng khuâng, tâm tư sầu lắng
Hạt mưa reo rắt nỗi buồn, cho thế gian sầu
Cho kiếp ai nghèo... đội mưa, mà đi...
Ờ Hơ… Ơ hớ ơ hờ... ơ hớ ơ hờ...
Cứ thế những cơn mưa cứ đến, và Sàigòn như trôi dần đi cái hạnh phúc, những giọt mưa càng về sau này, giống lắm những giọt nước mắt sụt sùi!
Và chiều nay một chiều cuối tháng Tư lưu lạc - Trong cảnh hoàng hôn, đường chiều vắng lặng đã buồn, những cơn gió lốc xoáy tung những chiếc lá vàng làm cảnh buồn thêm, thương cho thân chiếc lá lìa cành vất vưởng gởi phận nhờ bên lề đường như vẫn chưa yên. Chiếc lá và phận mình nào có khác chi, để nghe lòng chùng xuống với những xót sa cho cảnh đời đang đi vào tối, mang đầy ắp cái buồn như thế mà tôi lang thang trên đường chiều xứ người hôm nay, một ngày cuối tháng Tư.
Ngang trạm xe buýt, vài người khách chờ chuyến xe đi về phía biển nhìn tôi gật đầu chào, người dân trên đất nước may mắn này, họ vẫn luôn có dư cử chỉ thân thiện để trao cùng mọi người. Cái khác màu da đã quá quen mắt nên không còn thắc mắc đó có phải là bạn, vả lại có luôn trong đơn lẻ mới thấy vui khi nhận được nụ cười người khác trao, tôi ráng một nụ cười thật tươi để đáp lại nhưng chân vẫn bước đều, một giọng nói vói theo là chỉ mươi phút chuyến xe sẽ tới, tôi biết câu nói đó là để dành cho tôi.
Họ ngỡ tôi cũng đi về phố biển như họ, nhưng không, tôi đi chỉ là để đi và không biết mình muốn đi đâu, hướng đi trước mặt chỉ là vô tình vì trong đầu không một hối thúc phải về, mà đôi chân lang thang bước trên hè phố. Cái trống vắng trong lòng nghe như nhiều hơn, khi cái đậm màu của bóng đêm phủ kín lấy bầu trời, ngước nhìn cái không gian thăm thẳm trên cao kia, để mà nghe cái buồn mênh mông hơn.
Một chiếc xe buýt vừa vượt qua, những người tôi gặp nơi trạm chắc hẳn trên chuyến xe ấy, giấc này là lúc mọi người đều tìm về xum họp bên bàn ăn, chỉ có ai phận bạc mới đành làm cánh chim côi, dĩ nhiên không ai muốn điều đó, nhưng đâu phải cứ không muốn mà tránh được.
Càng về khuya cái lạnh như một thôi thúc phải trở gót quay về, nhưng về đâu? Về nơi chổ ở mới chỉ càng làm cái buồn nghe nặng thêm, cả một đêm qua không ngủ, cả không viết được một chữ, cái cảm giác như thế không biết sao lúc này nó đến thường hơn, nó khiến tôi không còn thiết tha gì đến những cái chung quanh, mà chỉ thấy mình như viên đá cuội, nằm trong một vũng sâu… đá cuội là tôi, mà vũng sâu thì đầy những rong rêu muộn phiền.
Quá khứ những tưởng theo thời gian sẽ phôi pha, nhưng chúng nhiều quá trong hơn bốn mươi năm qua, chúng kết lại đủ dài thành dây trói nghiến lấy thân, để lại vết hằn trên da thịt, khứa thành rãnh sâu trong tim óc khiến khó xóa. Nhiều người nói, những thằng từng bị tù trong các trại lao cải cộng sản vẫn thường như thế, và cái buồn sẽ đưa chúng đi sớm… thế nào là sớm, thế nào là muộn, đi sớm là khi nào, và lấy gì để biết như thế là đi sớm… có biết đâu rằng như thế mới là muộn.
Thế hệ của tôi, thì những thằng như tôi là đứa đi muộn hơn những thằng bạn cùng lứa, đấy là nói chuyện những đứa đã nằm xuống cho đất nước ngày nào trước khi tan hàng, vì có cả những đứa tan hàng rồi mà phận số chúng không khá hơn, ra đi trong lúc thân tù đói lạnh. Chỉ một lần đổi thay, mà cái vinh đã thành nhục! Ngã gục ngày nào trong sự tiếc thương của bao người, đi trước được như thế mới là cái hay, có qua những ngày tháng dài kéo lê kiếp sống trong muộn phiền, mới biết có được cái chết như bạn mình cái đó vẫn là cái hơn.
Đã có lúc tự trách mình để chi cho lũ thú vật đọa đày thân xác, cam chịu trong nỗi nhục rồi lại tự đi giày vò mình, bằng những ngày tháng sống trong ray rứt thương nhớ khôn khuây. Đời người quí báu biết là bao, mà sao ta cứ để thời gian trôi mất trong hững hờ, cũng bởi vì nó ngắn ngủi mà bao kẻ mót từng giây kiếp sống, trong khi mình thì không chút quan tâm đến hiện tai, cứ mãi vùi trong cái không gian xưa để mà nghe dài thêm nỗi tiếc, phải chăng đó là số phận?
Đêm nay bầu trời như cùng chia lấy cái buồn người tha hương trên đất khách, mà không có lấy một ánh sao dù đó chỉ là vì sao lẻ loi, nhìn bóng in dài trên đường khuya, tôi vẫn cứ thế mà đi để mà nhớ một đêm Sàigòn xưa, thằng lính xa tìm về thành phố nghe đậm nỗi cô lẻ, ngày đó tờ giấy phép trong tay, mà trong đầu không biết sẽ đi đâu, làm gì, để rồi trong một quán cà phê, tiếng hát của Hoàng Oanh trong Lẻ Bóng đã đánh gục nó bằng lời ca thiết tha
Còn thương còn nhớ
Đường xa ai gian khổ phong trần
Tạm quên vui khi tuổi thanh xuân
Năm tháng giữa non ngàn
Bằng lòng ra đi là giữ yên bờ cõi
Một lời nguyền hy sinh hạnh phúc riêng người ơi
Biết bao giờ thôi, nói sao cạn lời...
Đêm nay chân bước cũng vô hồn và cũng không biết mình muốn đi đâu, lần đó lần này không cùng cái không gian lẫn thời gian nhưng giống nhau như là một, mà nghe lòng mềm đi vì cái hồn ma cũ trở về không một mảy may đổi thay.
Vẫn là niềm thương đầy vơi
Khi nghe bài ca sầu nhớ
Khi ngắm trăng mờ hoàng hôn
Khi đi lặng lẽ trong những đêm gió mưa u buồn mà nghe...
Trong cuộc đời những gì thân quen nó đã ăn sâu vào tiềm thức, đến khi nó không còn nữa, đã khiến cho ta mang lấy cái hụt hẫng như mất đi những gì trân quí! Ngày nào giữa non ngàn người trai cho đi tuổi thanh xuân mà miệng vẫn cười, năm tháng ấy cứ thế như áng mây cuối trời bay mãi mà người lính không chút đắn đo.
Để rồi đến lúc chí trai không thành nhưng thân vẫn chưa dứt nợ phiêu bạt, nhọc nhằn vẫn là hành trang trên đôi vai người lính cũ, cùng với thời gian làm bạc đi mái tóc, ngay cả vóc dáng cũng đã chối bỏ không ở lại cùng mình, ta nhìn vào gương thấy ta đã không còn là ta.
Ngày xưa trên quê hương mình, mang lấy gió bụi vào thân để nghe nặng bước chân người lính, hôm nay đường khuya xứ người cũng một ngày tháng Tư, trong cái lạnh đêm lại muốn đem thân làm cánh chim bạt gió kêu sương, lạc loài cất lên tiếng gọi thiết tha nhớ về quê cũ!