Một tàu cá của ngư dân Bình Định số hiệu BĐ 96813 TS bị tàu Trung Quốc số hiệu 46301 truy đuổi khi táu cá Việt Nam đang hoạt động đánh bắt tại khu vực quần đảo Trường Sa. Mạng báo Thanh Niên trong nước loan tin dẫn nguồn từ Ban Chỉ Huy Phòng chống Thiên Tai & Tìm kiếm, Cứu Nạn tỉnh Bình Định. Theo đó thì vào trưa ngày 13 tháng 8, tàu cá BĐ 96813TS do ông Dương Ngọc Dõi, chủ tàu kiêm thuyền trưởng, khi đang đánh bắt tại khu vực quần đảo Trường Sa thì bị tàu Trung Quốc số hiệu 46301 truy đuổi.

“Theo tôi đoán rằng, nếu trên biển Đông không đón những cơn bão mới và thỏa thuận kinh tế giữa Trung Quốc và Mỹ không có chiều hướng tốt đẹp cho Trung Quốc thì họ sẽ gây sức ép lớn hơn lần thứ nhất. Vấn đề biển Đông vấn đề xâm phạm chủ quyền và quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam phụ thuộc vào quan hệ kinh tế Mỹ - Trung và nếu Trung Quốc chấp nhận trả giá trong mối quan hệ này bằng việc tiếp tục bị Mỹ gây sức ép thì Việt Nam sẽ là chỗ để Trung Quốc ra đòn cứu vãn uy tín của Tập Cận Bình”.

Tăng cường nội lực của đất nước làm chỗ dựa cho an ninh quốc phòng, thực hiện kế sách giữ nước của Đức Thánh Trần Hưng Đạo: “Khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc”. Làm tất cả những gì có lợi cho mối đoàn kết dân tộc trong và ngoài nước; thực thi các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã cam kết và những điều được qui định trong Hiến pháp Việt Nam. Trả tự do cho tất cả tù nhân lương tâm, sửa các luật phản dân chủ như: luật đất đai, luật báo chí, luật an ninh mạng, ban hành luật lập hội, luật biểu tình... Tiến tới một Nhà nước Việt Nam có thể chế dân chủ pháp quyền phổ quát...

Những cuộc diễn tập mới nhất của Trung Quốc tại khu vực Biển Đông gồm đợt diễn tập 5 ngày ở phía bắc quần đảo Trường Sa vào cuối tháng 6 và đầu tháng 7 vừa qua. Trước đó vào tháng 3, Trung Quốc cũng cho tiến hành các cuộc diễn tập bắn đạn thật gần khu vực quần đảo Hoàng Sa. Vào ngày 19 tháng 6, hình ảnh vệ tinh do truyền thông Hoa Kỳ loan đi cho thấy Trung Quốc triển khai ít nhất 4 chiến đầu cơ J-10 đến đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa..

Bãi Tư Chính với lô 06.1 nằm trong khu vực này, dù bãi này hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam căn cứ theo Công ước về Luật biển của Liên Hiệp Quốc. Theo Trang Minh Bạch Hàng Hải, từ ngày 16/6, tàu Hải cảnh Haijing 35111 đã đi vào gần khu vực lô 06.1 nằm ở phía tây bắc Bãi Tư Chính. Tàu này luôn đi gần các tàu hậu cần của Việt Nam nhằm đe dọa các tàu này. Ngày 2/7, tàu 35111 thậm chí đi với tốc độ nhanh và chỉ cách các tàu hậu cần của Việt Nam khoảng 100 mét mỗi tàu.

Trung tướng Ngô Minh Tiến, Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam bày tỏ: “Lịch sử phát triển quan hệ hai nước tuy đã trải qua những bước thăng trầm, nhưng vượt lên trên tất cả chúng ta đã và đang nỗ lực không biết mệt mỏi cùng nhau xử lý các khác biệt, duy trì môi trường ổn định và phát triển ở mỗi nước. Vun đắp cho tình hữu nghị bền lâu... đó không chỉ là tâm nguyện của nhân dân và quân đội Việt Nam và Trung Quốc mà còn là tâm nguyện, khát vọng của thế giới văn minh ngày nay”.

Thông cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ lặp lại việc Trung Quốc tiến hành cải tạo và quân sự hóa những đảo đá tiền tiêu ở Biển Đông, cùng với các nổ lực khác nhằm khẳng định tuyên bố chủ quyền phi pháp tại khu vực biển này, bao gồm việc sử dụng lực lượng dân quân biển để trấn áp, dọa nạt, đe nẹt những quốc gia khác làm phương hại đến hòa bình và an ninh khu vực. Hoa Kỳ mạnh mẽ phản đối việc cưỡng bức, đe dọa bởi bất cứ quốc gia nào nhằm khẳng định tuyên bố chủ quyền và quyền hàng hải tại Biển Đông.

Theo lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam thì phía Hà Nội đã tiếp xúc nhiều lần với phía Bắc Kinh ở các kênh khác nhau, trao công hàm phản đối, kiên quyết yêu cầu chấm dứt ngay các hành vi vi phạm, rút toàn bộ tàu ra khỏi vùng biển Việt Nam; tôn trong quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam vì quan hệ hai nước và vì ổn định, hòa bình ở khu vực. Các lực lượng chức năng trên biển của Việt Nam tiếp tục triển khai nhiều biện pháp phù hợp thực thi chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán một cách hòa bình, đúng pháp luật nhằm bảo vệ vùng biển của Việt Nam.

Riêng tại tỉnh Bình Thuận, các cuộc biểu tình đã trở thành bạo động khi xảy ra xô xát giữa người dân và lực lượng chức năng. Người biểu tình tại đây đã dùng bom xăng tự chế phóng hỏa thiêu hủy một số tài sản và trụ sở Nhà nước, cũng như ném gạch đá vào lực lượng chức năng khiến hàng chục nhân viên công lực bị thương. Những người tham gia trong đợt biểu tình hồi tháng 6/2018 lần lượt bị bắt và bị kết án sau đó. Tính đến nay, đã có hơn 100 người tham gia biểu tình bị kết án tù mà phần đông với cáo buộc ‘gây rối trật tự công cộng.’

Nếu những gì đang diễn ra ở Biển Đông trong tháng 7 được xác nhận chính xác, thì điều này cho thấy Trung Quốc đang chuẩn bị đẩy đòi hỏi chủ quyền trên biển của mình khi Việt Nam lùi bước", Giáo sư Carl Thayer nói, và giải thích thêm rằng Việt Nam đã lùi bước trước sức ép của Trung Quốc trong các năm 2017 và 2018 khi yêu cầu công ty Repsol của Tây Ban Nha phải ngưng khoan thăm dò dầu khí ngay tại vùng thềm lục địa của Việt Nam.