Hai tuần sau khi ông Phạm Minh Chính – Thủ tướng Việt Nam… “thay mặt lãnh đạo đảng, nhà nước, gửi lời chào trân trọng, lời thăm hỏi ân cần, lời chúc mừng tốt đẹp nhất tới các đại biểu đại diện cộng đồng người Việt Nam tại Mỹ” (khoan bàn đến tư cách… đại diện của những… đại biểu này) và mượn ý của tiền nhân nhắn… “kiều bào” tại Mỹ nói riêng cũng như hơn ba triệu “kiều bào” trên toàn thế giới nói chung, rằng… “nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng” (1), bà Ánh Hồng Phan – một “kiều bào” 62 tuổi, cầu cứu những đồng bào là người Việt đang cư trú bên ngoài Việt Nam, vốn là thành viên trang facebook “Tôi và sứ quán” (2) hỗ trợ bà đối phó với… Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp…

… Tình cờ biết trang “Tôi và sứ quán”, già tôi rất mừng, nhờ cả nhà giúp: Hộ chiếu của tôi đến tháng 8/2022 mới hết hạn nhưng vì có nhu cầu về Việt Nam, tôi đã vào Internet tìm thông tin về thủ tục xin cấp hộ chiếu mới.

Ngày 25/3/2022 tôi đã gởi toàn bộ hồ sơ xin cấp hộ chiếu mới bằng đường bưu điện đến Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp (bởi nhà cách Đại sứ quán Việt Nam 600 cây số và tuổi già đi lại khó khăn). Ngày 28/3/2022 tôi nhận được giấy báo là sứ quán đã nhận được hồ sơ của tôi và một tháng sau đó ngày 28/4/2022 tôi thấy Đại sứ quán Việt Nam đã rút tiền của tôi (100€) thông qua ngân hàng của tôi.

Tuy nhiên đến nay đã hơn hai tháng tôi vẫn chưa nhận được hộ chiếu mới. Tôi rất lo vì tôi đã mua vé máy bay, bay vào giữa tháng sáu. Vừa lo, vừa sợ tôi không biết phải làm sao, điện thoại muốn cháy máy nhưng không ai bắt máy, gởi email thì chưa thấy hồi âm. Giờ tôi phải làm sao, mong cả nhà góp ý và giúp đỡ dùm (3)…

Cần chú ý, riêng với… “kiều bào”, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam còn rất nhiều văn bản vừa chỉ đạo, vừa xác định đối với “kiều bào” nên… “nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa”. Chẳng hạn Nghị quyết 36-NQ/TW của BCH TƯ đảng năm 2004 (4), Chỉ thị 45-CT/TW của Bộ Chính trị năm 2015 (5), Kết luận 12-KL/TW của Bộ Chính trị năm 2021 (6)… Song trên thực tế, cảm xúc mà đa số “kiều bào” chứ không phải cảm nhận của những… “đại biểu đại diện cộng đồng người Việt Nam ở nơi nào đó bên ngoài Việt Nam” bày tỏ về hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam chỉ là oán giận, khinh miệt. “Tôi và sứ quán” trên facebook chính là ví dụ minh họa sống động nhất.

“Tôi và sứ quán” xuất hiện trên mạng xã hội vào tháng 5/2015, sau… Nghị quyết 36-NQ/TW, Chỉ thị 45-CT/TW. So thực tế cung cấp các dịch vụ hành chính (đổi hộ chiếu, cấp visa, cấp miễn thị thực, cấp khai sinh, chứng thư hỗ trợ kết hôn, từ bỏ quốc tịch Việt Nam,…) của những cơ quan đại diện Việt Nam bên ngoài Việt Nam (Đại sứ quán, Lãnh sự quán) thì những tụng ca về đóng góp tâm lực, trí lực, tài lực của “kiều bào, hứa hẹn hỗ trợ giống hệt như… gạt trẻ con! “Tôi và sứ quán” chống sự lường gạt ấy bằng cách vạch trần các thủ đoạn nhũng nhiễu qua từng vụ việc cụ thể nhằm đòi minh bạch để không… “mất tiền oan”. Bảy năm qua, “Tôi và sứ quán” có hơn 41.000 thành viên và dù có thêm… Kết luận 12-KL/TW nhưng số thành viên chỉ tăng chứ không giảm…

***

Sau khi bà Ánh Hồng Phan kêu cứu, ông Xuân Vương Nghiêm – một trong những thành viên điều hành “Tôi và sứ quán” – trả lời như thế này: Chào chị Ánh Hồng Phan. Nếu hồ sơ của chị trong bấy nhiêu thời gian không trả lại và tiền đã rút nghĩa là hồ sơ của chị đã đủ và hợp lệ. Việc sứ quán không trả kết quả cho chị dù đã hai tháng và không hồi âm là sai luật hoàn toàn. Tất nhiên đến tầm này thì tôi biết chị đang rất mong có hộ chiếu để kịp chuyến bay nên tạm gác các chuyện khác và chị nên tập trung vào mấy việc thế này:

Gọi điện thoại cho sứ quán Việt Nam tại Pháp, dù có người nghe hay không cũng ghi âm lại và post lên đây. Viết email gửi sứ quán Việt Nam tại Pháp về tình trạng hồ sơ của chị và yêu cầu có trả lời (cập nhật luôn email lên đây). Sau năm ngày chị gọi điện thoại lại, không cần biết có nghe hay không, chị vẫn cứ ghi âm lại và cập nhật lên đây. Sau khi gọi điện thoại lần hai và gửi email, chị gửi email về Bộ Ngoại giao và “cc” (gửi cùng) email của sứ quán để thông báo. Toàn bộ email của các ban ngành cần thiết chị có thể tìm trên đầu trang. Nếu sau ba ngày chị không thấy có email phản hồi, chị bắt đầu gọi điện thoại về bộ, số điện thoại chị cũng có thể tìm thấy trên đầu trang hoặc trên diễn đàn (Van Anh Nguyen giúp chị này những số điện thoại em đã gọi nhé). Khi gọi chị nên nhấn mạnh là sứ quán Việt Nam tại Pháp gây khó khăn trong việc đổi hộ chiếu, kể chi tiết tình trạng hồ sơ và ngày rút tiền… để họ nắm rõ. Nếu tiếp tục không có kết quả, chị gọi trực tiếp cho Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn (đến đoạn này tôi sẽ cung cấp cho chị).

Ông Xuân Vương Nghiêm còn công khai nhắn… “các anh chị sứ quán Việt Nam tại Pháp”: Việc sứ quán Việt Nam tại Pháp gây khó khăn cho kiều bào đã được lên tiếng rất nhiều ở đây, anh chị nên giải quyết cho các trường hợp ở xa sứ quán và lại già cả như thế này để họ đỡ vất vả, người trẻ khỏe còn “đối cú, chọi mẹo” được chứ những trường hợp như thế này các anh chị gây khó khăn làm gì. Tiền thì đã rút rồi, hơn hai tháng thì hồ sơ cũng xong rồi, các anh chị giữ cũng chả làm gì mà gây thêm nghiệp chướng. Mong các anh chị giải quyết sớm, cảm ơn các anh chị!

Ngày hôm sau, bà Ánh Hồng Phan loan báo: Mình đã nhận được thư trả lời của Đại sứ quán rồi nè. Xin cảm ơn chân tình của tất cả mọi người tuy không quen biết ở xứ lạ quê người nhưng tình dân tộc vẫn luôn đong đầy. Giờ chỉ mong sao nhận được hộ chiếu càng nhanh càng tốt để kịp chuyến bay. Ngoài tin tốt như vừa dẫn, bà Ánh Hồng Phan đính kèm ảnh chụp email từ Bộ phận Hộ chiếu Quốc tịch của Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp cho biết đã nhận được hồ sơ, dự kiến sẽ gửi hộ chiếu mới trong một, hai tuần. Giải thích không giải quyết trong vòng năm ngày như qui định vì lượng hồ sơ tăng đột biến, quá tải nên không chỉ chậm cấp hộ chiếu mà còn chậm trả lời email (7).

***

Hồi trung tuần tháng rồi, giống như nhiều viên chức lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam, ông Chính tiếp tục yêu cầu các cơ quan ngoại giao đại diện Việt Nam ở ngoại quốc “quan tâm chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của ‘kiều bào’, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho cộng đồng người Việt sinh sống, học tập, làm việc, xử lý các kiến nghị của bà con theo quy định với thủ tục hành chính nhanh nhất, tránh tiêu cực, nhũng nhiễu, nghiên cứu, lắng nghe, tiếp thu các ý kiến xác đáng để có giải pháp phù hợp” nhưng có lẽ không nên nghe cũng chẳng nên xem các… Nghị quyết, Chỉ thị, Kết luận. Cách tốt nhất là nhìn thực tế. Khi nhiều cá nhân ở nhiều nơi vẫn được dung dưỡng trong việc tìm đủ cách, chơi đủ trò để thẳng tay… bào “kiều bào”, càng tin yêu càng dễ… nhẵn thín!

Chú thích

(1) https://baochinhphu.vn/thu-tuong-gap-kieu-bao-tai-hoa-ky-nuoc-viet-nam-la-mot-dan-toc-viet-nam-la-mot-102220518112217403.htm

(2) https://www.facebook.com/groups/toivasuquan

(3) https://www.facebook.com/groups/toivasuquan/posts/5079260985457071/

(4) https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Quyen-dan-su/Nghi-quyet-36-NQ-TW-cong-tac-nguoi-Viet-Nam-o-nuoc-ngoai-66727.aspx

(5) https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/he-thong-van-ban/van-ban-cua-dang/chi-thi-so-45-cttw-ngay-1952015-cua-bo-chinh-tri-ve-viec-tiep-tuc-day-manh-thuc-hien-nghi-quyet-so-36-nqtw-cua-bo-chinh-168

(6) http://danvan.vn/Home/Van-ban/Dang-Nha-nuoc/14492/Ket-luan-so-12-KLTW-ngay-1282021-cua-Bo-Chinh-tri-ve-cong-tac-nguoi-Viet-Nam-o-nuoc-ngoai-trong-tinh-hinh-moi

(7) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=529269192243836&set=p.529269192243836&type=3