Nha Trang

07 Tháng Tám 20198:43 CH(Xem: 2292)

                                                    NHA TRANG         

nguyen-ba-mau-nha-trang-xua-bien-nha-trang-1965


Việt Nhân
   2012

   



C
ó thể nói tháng Ba cuối, nó gắn liền với những mất dần lãnh thổ của Quân Khu I và hầu hết của Quân Khu II, nếu nhìn theo bờ biển cong chữ S, ngày cuối 31/03/1975 nó rơi đúng vào thành phố biển đẹp nhất nước ta. Những ai có mặt ở Nha Trang ngày tháng đó còn nhớ, từng đoàn người từ phía bắc Huế, Đà nẵng, hay miền cao Kontum, Pleiku các ngã đổ về Nha Trang, dân thì tìm đường vào Sàigòn, lính tráng thì nghe đâu tái phối trí tại Quân Đoàn 2.

Và Nha Trang mất, mở đầu cho tháng Tư nối tiếp, tôi cũng như mọi ngườii, không thể nào gột xóa khỏi ký ức, một mốc thời gian đầy những chia ly, tan tác cùng đắng cay. Nay thân trôi dạt tha hương, nhớ về tháng tư xưa trong niềm đau và nỗi nhớ… Những bài reposts trong tháng này đều là để nhắc nhớ cho chúng ta những sự kiện cùng ngày tháng của nó - Bài “NHA TRANG” đã đăng vào đầu tháng 04/2012, đánh dấu tháng Tư đầu Việt Nhân tôi, đã về làm việc chung cùng anh em lính cũ điện báo HNPĐ.



     Ngày 25-03  tin Khánh Dương mất, bần thần ngẫn ngơ, để rồi như kẻ mất hồn tôi thẫn thờ tự hỏi, có quyết định gì khác hơn cho Nha Trang, sao toàn là những chuyện quay lưng, mà không một lần vung tay gươm, tay súng, dẫu có chết cũng mát lòng. Tôi cảm được cái mong manh của Nha Trang, phải chăng có những quyết định đến từ cái giận lẫy thiếu sáng suốt, để rồi rút quân hay bỏ ngõ, và tin lực lượng Dù cùng Biệt Động, có cả SĐ23 rút từ BMT về cũng đang rút dần xuống phía nam của những ngày cuối tháng Ba.

Cảm giác mất mát nghe lớn dần trong lòng, khi nghĩ tới lúc phải bỏ Nha Trang mà đi! Trên đường bộ xuôi nam, bọn du kích địa phương bắn vãi đạn vào dân, để ngăn chận những ai trốn chạy chúng, nhưng chúng không giữ được người dân, từng đoàn di tản tiếp nối nhau men dọc theo mé biển tìm đường thoát. Nha Trang hấp hối từ đêm cuối 31/03 - Cầu Đá đầy những dân cùng tàu bè từ các tỉnh ngoài chạy vào, khu xóm Chutt nhà nhà đóng kín cửa, xóm Chutt trước vốn thường bình lặng, nay con đường phố nhỏ đầy những dân chạy loạn, họ táo tác kéo nhau đi trong cơn hốt hoảng.

Một ước ao chợt thèm! Nhiều thành phố đã bỏ trống, QĐ.I rồi II liên tiếp triệt thoái, sao không cho những thằng lính chúng tôi một lần được vung tay, còn gì chua chát hơn khi chưa một trận đánh, sao mà cảnh vật lại mang cái ảm đạm của của chiến trường lúc tan cuộc. Sau này được nghe chuyện Tướng Lê Minh Đảo, cùng SĐ18 của ông với mặt trận Long Khánh, trong những ngày cuối tháng tư đen, không ít người lính ngày nào, từ ray rức đi đến tiếc nuối sao không một lần làm điều mình mong muốn, “nhân sinh tự cổ thùy vô tử, lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh”.

Có vài chiếc tàu HQ đã nhổ neo rời bến, con tàu với những người dân đặc kín trên đó, chúng cũng đang ra khơi, nhưng lần này hình ảnh không còn là những con tàu ngày nào cày trên sóng vẫy vùng, mà là một cái gì luộm thuộm như những người thương binh đang dìu nhau sau trận chiến. Nhìn quanh Nha Trang, bước chân cộng quân còn đâu mãi Dục Mỹ, Lam Sơn, mà thành phố đã mang cái nét cam phận buông xuôi! Một nỗi trống vắng lớn lao xâm chiếm, theo linh cảm mà đảo mắt nhìn quanh cho cái nhìn lần cuối, cảnh vật mờ mờ như trong làn khói sương, mắt tôi ướt và cay.

Cho tới ngay cả lúc đó tôi vẫn không nghĩ rằng ra đi là vĩnh biệt! Trại cuối khi tôi được tha là trại Gia Trung, ngay đèo Mang Giang, Pleiku, trên đường về sẽ lại được tạt ngang Nha Trang ngày nào – Nhưng chuyện hội ngộ dù chỉ một thoáng chốc, thì sự tương phùng cũng cần một cái duyên, cái mệnh biệt ly đã định thì dù chỉ trong gang tấc, cũng không thể đến được với nhau. Anh lái xe, một lính cũ pháo binh miền nam, tỏ ra tiếc cho tôi không thể tìm về lại Nha Trang, vì xe chỉ chạy đường ngoài mà không vào thành phố, và tôi cũng không đòi lại được tiền vé để mà đi Nha Trang.

Tôi muốn cứ ghé bừa Nha Trang rồi sau đó tìm cách về lại Sài gòn sau, nhưng cái khó về tiền bạc không cho phép, tiền trại phát chỉ vừa đủ vé xe cùng vài bửa ăn khoai sắn, bán đi cái chăn nhà binh cũ cũng không hơn được mấy, chỉ giúp cho bửa ăn được khá thêm đôi chút mà thôi. Đành thôi cứ về Sài gòn đi đã rồi lại tính sau, vả lại đã chục năm hơn, vật đổi sao dời biết có còn cảnh cũ, và phải chăng cái gì đó như duyên định chia lìa đã khiến xui.

Cuộc bể dâu nào mà không mang theo đổi thay cùng mất mát? Sau cuộc chiến là tù đày, tan tác, với chia ly, khiến đời ta thêm phần cằn khô, cái khó khăn của cuộc sống không giúp gì cho ta trong kiếm tìm hạnh phúc, dẫu chỉ là đơn giản tầm thường. Những ngày nhọc nhằn sau khi được phóng thích không cho tôi cơ hội được một lần trở lại Nha Trang, thành phố biển nơi trọn tâm hồn tôi để lại, có người con gái thương tôi, không biết bây giờ em ở đâu, phiêu bạt phương nào.

Thời gian gió thoảng… Ba mươi chín năm rồi kể từ lần nhìn cuối đó, cái hoảng loạn của Nha Trang trong tôi chưa thể nào quên, và cũng chưa một lần về lại Nha Trang, để tìm lại cái an bình của những buổi hoàng hôn ngày nào, hai đứa bên nhau lặng nghe sóng biển, để rồi từ Bình Tân kéo nhau về Chutt mà nghe ly cà phê đậm ấm hơn trong gió đêm.

Tháng tư lại về, người ta đua nhau nhắc nhở đến cái khoảng thời gian đau buồn của đất nước, chỉ toàn những hình ảnh khơi gợi vết thương cũ trong tôi, cái đau càng nhói buốt bao nhiêu tôi lại càng nhớ em nhiều bấy nhiêu, như trong cái bỏng lửa ta thèm cái dịu mát của làn nước. Nha Trang vẫn mãi mãi in sâu trong ký ức, và tim tôi luôn mang lấy hình ảnh của người con gái tôi thương, mà sau ngày rời Nha Trang, mãi đến nay chưa một lần được gặp lại.

Nhớ quá Nha Trang… Nhớ biển… Nhớ cả nụ cười người con gái với mái tóc demi-garçon.

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
19 Tháng Ba 20235:16 CH(Xem: 152)
Nội dung chính sách “học tập cải tạo” của CSVN cho thành phần cựu công nhân viên chức và lính của VNCH cũng có thể là một ác chiến tranh. Nhưng người “học tập cải tạo” đã bị đối xử như tù khổ sai và biệt xứ trong rất nhiều năm. Nhũng người này đã bị giam giữ một cách tùy tiện, không thông qua bất kỳ một bản án của một tòa án nào. Ngoài ra chính sách “tẩy não”, không chỉ cho tập thể quân nhân công chức VNCH cũ, mà mở rộng ra toàn thể dân chúng VNCH cũng là một tội ác chiến tranh.
19 Tháng Ba 20235:14 CH(Xem: 124)
Không biết nhân viên tên Sơn đã dựa vào công văn hay chỉ thị nào mà dám phát ngôn theo kiểu độc tài như thế! Nếu có một văn bản hành chính nào có quy định như vậy thì tôi rất quan ngại về vấn đề tự do ngôn luận, văn bản ấy đang biến người Chăm thành kẻ câm trong việc quảng bá di sản tổ tiên mình đến với bạn bè trong và ngoài nước. Văn bản ấy, vô tình tước đi quyền tham gia và thụ hưởng văn hoá của người Chăm trên di sản tổ tiên mình. Cũng xin hỏi nhân viên tên Sơn trên tháp Po Ina Nagar rằng, văn hoá và lịch sử Chăm nó rộng và rất bao la, anh dựa vào nghiên cứu nào để làm chuẩn và cấm người Chăm kể về văn hoá mình...
17 Tháng Ba 20239:04 CH(Xem: 178)
Từ ngày bỏ làng bản rồi bỏ nước ra đi, Lầu Y Tòng cũng không dám liên lạc về nhà nhiều vì sợ gây phiền hà cho người nhà, nhất là sợ công an theo dõi rồi có thể tìm cách bắt chị về nước. Chỉ có mỗi cô em đang sống cùng gia đình ở xã Tri Lễ, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An là có người chồng tương đối dễ tính nên chị còn có thể thi thoảng liên lạc. Chị nhớ con quay quắt và buồn rầu khi nghĩ đến tương lai. Câu chuyện của Lầu Y Tòng vì tin Chúa, không từ bỏ đạo mà bị đàn áp phải rời bỏ quê hương cho tới cuộc sống bấp bênh, khắc khoải chờ đợi ở Thái Lan – buồn thay không phải là hiếm hoi. Có hàng ngàn người Việt – trong đó đa số là....
17 Tháng Ba 20239:00 CH(Xem: 118)
Tòa Án Hình Sự Quốc Tế hôm thứ Sáu [ngày 17-3-2023] cho biết, họ đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin vì tội ác chiến tranh do bị cáo buộc dính líu đến các vụ bắt cóc trẻ em từ Ukraine. Tòa án này cho biết trong một tuyên bố rằng, Putin “bị cáo buộc chịu trách nhiệm về tội ác chiến tranh qua việc trục xuất bất hợp pháp dân số (trẻ em) và chuyển bất hợp pháp dân số (trẻ em) từ các khu vực bị chiếm đóng của Ukraine sang Liên bang Nga”. Tòa cũng ban hành lệnh bắt giữ hôm thứ Sáu đối với bà Maria Alekseyevna Lvova-Belova, Ủy viên về Quyền Trẻ em tại Văn phòng Tổng thống Liên bang Nga, về các cáo buộc tương tự.
15 Tháng Ba 20236:41 CH(Xem: 204)
Bà Nghiêm Thị Hợp, vợ của ông Dũng cho biết vào ngày 10/3, bà nhận được văn bản triệu tập của toà án trong đó bà có vai trò của người làm chứng trong phiên toà sắp tới. Ông Dũng, 65 tuổi, người thường xuyên tham gia các cuộc biểu tình chống Trung Quốc ở Hà Nội, bị bắt vào ngày 21/5/2022. Ông bị biệt giam không được gặp người thân kể từ khi bị bắt tới nay. Vào ngày 03/3, ông được gặp luật sư Ngô Anh Tuấn lần đầu tiên để chuẩn bị cho việc bào chữa trong phiên toà sắp tới. Bà Hợp chỉ được tiếp tế cho chồng hàng tháng. Đầu tháng qua, bà đi cùng luật sư đến Trại tạm giam số 1 nơi ông Dũng đang bị giam giữ nhưng bà không được gặp chồng.
13 Tháng Ba 20238:59 CH(Xem: 203)
Ba tù nhân chính trị bị giam trong một phòng có kích thước 3,5 mét x 7 mét, phòng nhỏ hơn thì giam hai người. Họ chỉ được đi lại trong phòng giam này và một khoảng sân bé ở mỗi buồng giam. Chỉ những người nhận tội mới được đi ra khu vực rộng trong khu giam giữ tù chính trị, nơi họ có thể tập thể dục hay trồng rau để cải thiện cuộc sống, ông Cương cho biết. Theo quy định về giam giữ tù nhân, tù nhân được quyền cấp giấy bút để học tập, tuy nhiên thực tế Trại giam Xuân Lộc không thực hiện, ông bổ sung. Ông và nhiều anh em tù chính trị đã đấu tranh đòi trại giam cải thiện điều kiện giam giữ nhưng cho đến nay trại giam không thay đổi gì...
12 Tháng Ba 20236:59 CH(Xem: 348)
Trong nhiều năm gần đây, chúng ta đã chứng kiến một thảm kịch mới tại VN, đó là sự hao mòn của một nền tảng của đất nước, cây rừng bị chặn phá để xuất khẩu tống tháo để lấy ngoại tệ, rừng đầu nguồn chiến lược thì cho Trung Quốc thuê, bờ biển thì ô nhiểm, đất nước trở nên cằn cỗi, đất nước không những bị hủy hoại còn đem bán, rất có nhiều vùng vùng đất có giá trị kinh tế chiến lược đã bị những nhà đầu tư Trung Quốc mua mất. Chế độ độc tài tại VN luôn làm cho xã hội bất ổn, phân biệt khoảng cách giàu nghèo quá rõ rệt, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, vật giá leo thang không ngừng, những nạn trộm cắp hoành hành công khai, nghiện ngập...
11 Tháng Ba 20236:22 CH(Xem: 448)
Để tạo ra những bằng chứng ngụy tạo nhằm bắt giữ, thủ tiêu những người bất đồng chính kiến, đảng csVN đã từng dựng nên những tội danh mơ hồ, những cụm từ húy kỵ, những bóng ma làm cho người dân sợ hãi, từ đó né tránh chuyện chính trị dù rằng đó là chính trị của chính đất nước mình. Khi còn miền bắc XHCN đảng đã dùng những danh xưng xét lại, đấu tố, cường hào, địa chủ để vu oan và giết hại nhiều người nhằm tạo ra một xã hội lặng câm và tuân phục. Sau khi dùng vũ khí ngoại bang cưỡng chiếm được miền nam Việt Nam, đảng đã dựng nên những cụm từ Mỹ - Ngụy, CIA để giam giữ và giết chết nhiều người...
10 Tháng Ba 20236:09 CH(Xem: 275)
Mẹ em là một cô giáo, ở trong trường thì được chính phủ ca tụng là kỹ sư tâm hồn, nhưng lúc mẹ em bị bướu cổ phải đi bịnh viện thì không khác gì một con chuột đang bị cả hệ thống y tế xúm vô hành hạ. Mẹ em phải dậy sớm đi vô bệnh viện lúc 3 giờ rưỡi sáng để lấy số thứ tự. Ba em nằm trên giường cằn nhằn “ bà đi ăn trộm hả ?”. Lấy số xong, mẹ em ngồi chờ hoài gần tới trưa cũng không thấy đọc tên, có mấy người ngủ gục cạnh mẹ em mở mắt ra nói “Không có người quen, không có tiền khám dịch vụ thì xác định là ngủ một giấc đi cho khoẻ chị ơi...”. Tới hồi nghe đọc tên, mẹ em mừng quýnh, chạy lại ô cửa sổ. Cô y tá sau khi điền tên tuổi...
10 Tháng Ba 20236:08 CH(Xem: 360)
Chính phủ thực thi các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt trên không gian trực tuyến. Mặc dù không làm gián đoạn kết nối hoặc chặn các máy chủ của Facebook như trước, nhưng đất nước độc đảng này vẫn tiếp tục yêu cầu các công ty xóa nội dung bất lợi cho nhà cầm quyền; đồng thời áp đặt các bản án hình sự hà khắc đối với các hành vi bày tỏ chính kiến trực tuyến. Đợt bùng phát dịch COVID-19 vào cuối năm 2021 là một cái cớ để Chính quyền Hà Nội mở rộng quyền kiểm soát đối với các nội dung trên các nền tảng mạng xã hội.
16 Tháng Ba 2023
Tham nhũng, hối lộ, nói chung kiếm tiền bằng những phương tiện bất chính trong phạm vi, quyền hạn của mình đều là tội hình sự, không riêng gì tại VN mà cả thế giới đều cùng chung quan điểm. Nay theo quan khỉ này thì chỉ cần nạp tiền, khắc phục hậu quả là chuyển tội danh từ hình sự sang dân sự và chỉ cần bồi thường là xong, điều này sẽ đem lại một lổ hỗng lớn cho nghành tư pháp cs. Nó sẽ là những chiếc lổ để những con lạc đà chui qua lổ kim. Không có cán bộ nào ngu đến nỗi phạm tội mà không vụ lợi cả, đó chỉ là một mệnh đề bào chữa rẻ tiền của tên Lê Minh Trí nhằm tạo ra một loại luật mới để nhận hối lộ và tha cho những tên quan tham làm nghèo đất nước.
16 Tháng Ba 2023
Cộng sản Việt Nam bắt chước Nga đổi tên Sài Gòn thành Thành Phố Hồ Chí Minh, mà viết theo kiểu Nga là… Hochiminhgrad. Trong thành phố đó bây giờ vẫn còn một con đường mang tên Lê Văn Tám, một nhân vật hoàn toàn tưởng tượng. Tác giả đẻ ra “Liệt sĩ Lê Văn Tám” là Trần Huy Liệu, trước khi chết đã thú nhận mình sáng tác ra câu chuyện liệt sĩ này chỉ cốt để tuyên truyền. Nhưng đảng Cộng sản không dám xóa bỏ tên con đường Lê Văn Tám. Họ không dám thú nhận lịch sử do họ viết đầy những chuyện gian dối như thế.
15 Tháng Ba 2023
Làm cách mạng dân chủ cần có những con người dám hy sinh cho lý tưởng của mình, dám nằm gai nếm mật như Ngô Phù Sai năm xưa, dám chịu nhục như Hàn Tín lòn trôn giữa chợ để rồi sau đó đạt được mục đích cuối cùng, và nếu nói rằng mình tranh đấu cho tự do, dân chủ và nhân quyền cho người dân Việt Nam thì mình bắt buộc phải là một con người dân chủ. Con người dân chủ khi hành động bất cứ một công việc gì đều phải biết lắng nghe dù đó là ý kiến nhỏ nhất của những con người thấp nhất, phải biết bàn bạc cùng những người đồng chí hướng với mình để tìm ra một giải pháp tối ưu chứ không thể dùng cái quyền của mình để phủ quyết ý kiến của mọi người
13 Tháng Ba 2023
Tại sao dư luận trong và ngoài nước lại xôn xao như vậy? Trước khi trả lời câu hỏi nêu trên, chúng ta cần duyệt lại sự kiện tổng quát liên hệ đến vụ việc. Đó là 2 nhân vật này này tố cáo trước công luận là người này lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm quyền lợi và danh dự của người kia. Cụ thể, tháng 9.2021, bà Đặng Thị Hàn Ni thường xuyên bị bà Nguyễn Phương Hằng nhắc đến trong các livestream trên mạng. Sau đó, bà Hàn Ni làm đơn tố giác bà Nguyễn Phương Hằng vu khống, làm nhục và lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của bà.
12 Tháng Ba 2023
Thay mặt Phúc gửi lời chúc Tết Nguyên Đán tới toàn dân, ông Trọng bảo đảm với gần 100 triệu đồng bào rằng, những sự kiện vừa qua đã “củng cố và nâng cao lòng tin của nhân dân đối với đảng, nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa”. Đó là một sự khoe khoang khá liều lĩnh, bởi vì kết quả rõ ràng nhất về trọng tâm mới của Tổng Bí thư đối với văn hóa quản lý của Việt Nam là làm tê liệt quá trình ra quyết định trong toàn bộ bộ máy hành chính. Kết quả không lường trước này đã được Michael Tatarski tường thuật đặc biệt trong bản tin Vietnam Weekly của ông ấy...
11 Tháng Ba 2023
Lần đầu tiên trong lịch sử ban tuyên giáo CSVN lại do một tay võ biền, gốc du kích ruộng lên làm lãnh đạo. Nhớ không lầm thì ông Kiệt, ông Khải, ông Ba X, ông Triết… thảy đều xuất thân du kích ruộng. Tức là không phải hễ du kích ruộng đều là “dốt”, là giáo điều. Ông Kiệt, ông Ba X… là những người tuy học vấn thấp nhưng kiến thức ở tầm cao. Những năm Việt Nam phát triển “đẹp” là những năm ông Kiệt, ông Khải, ông Ba X cầm tay lái. Theo tôi, nếu đảng CSVN không đưa một tay du kích ruộng, vừa võ biền, vừa giáo điều lên nắm tuyên giáo thì sẽ không có những vụ “tầm xàm” kiểu “cúp điện” buổi trình diễn Khánh Ly với chủ đề “Mùa thu Hà Nội”.
09 Tháng Ba 2023
Họ quần quật bốc vác sắt thép, phụ hồ trộn bê tông khuân cột xi măng trên công trường. Trồng trọt trong trang trại. Tận tụy chăm sóc người già, chăm chút bữa ăn cho gia đình người khác trong khi chính con cái mình ở nhà thèm đến đứt ruột một bữa cơm mẹ nấu. Nước mắt, mồ hôi, máu, cả tủi nhục. Nhưng họ chịu đựng tất cả để có một ngày thực hiện được những gì đã ước mơ. Cho dù ước mơ đó chỉ là miếng cơm manh áo cho gia đình, nhưng ai dám cười nó không cao cả và vĩ đại?
06 Tháng Ba 2023
Tao còn lạ gì chúng mày phản động, thế lực thù địch, diễn tiến hòa bình, vào nét, phây búc, mạng xã hội, lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân, vi phạm các điều 79, 258 và 331 luật hình sự, mưu toan lật đổ chính quyền cách mạng. Tao còn đang điều tra chúng mày a dua dinh líu đến vụ án tên tiến sĩ luật dạy trường Luật và đồng bọn tại Sài Gòn phạm luật 331, mới ngày 24 tháng 2 này. Liệu hồn! Chủ tịch nước mới bầu là thạc sĩ Mác-Lê, tuyên giáo gộc, xem cừu là cừu địch.
04 Tháng Ba 2023
Sứ mạng (cao cả) của ông Vượng, theo như ông nói trong “Tâm Thư” là “xây dựng bằng được một thương hiệu Việt Nam cao cấp và có đẳng cấp trên thị trường quốc tế”. Thương hiệu ông Vượng muốn nói ở đây chính là ô-tô Vinfast mà đại diện hiện nay là 2 mẫu VF8, VF9. Hai mẫu LUX A 2.0, LUX SA 2.0 đã chính thức được ông Vượng khai tử, chuyển qua xe điện VF8, VF9. Không đi sâu vào nội dung của “Tâm Thư” bởi nếu (chịu khó) đọc, sẽ thấy nó cũng chẳng khác gì hầu hết diễn văn của các lãnh đạo CSVN với những lời hoa mỹ, rổng tuếch, mị dân, khoác lác, những lời cam kết, những kế hoạch không bao giờ được thực hiện...
03 Tháng Ba 2023
Nhìn quanh thế giới ngày nay còn bao nhiêu quốc gia đi theo đường lối cộng sản, chỉ có Bắc Hàn, Trung Quốc, Cuba và Việt Nam, trong khi hầu hết đều chọn cho mình một hướng đi khác để dẫn dắt dân tộc, thậm chí xã hội Việt Nam ngày nay còn thua cả quốc gia láng giềng CPC nếu xét theo khía cạnh tự do, dân chủ và nhân quyền, thế nhưng một tên lãnh đạo ở vị trí thứ ba quyền lực mới lên lại phát biểu là sẽ kiên định đi theo con đường của chủ nghĩa Mác – Lê, điều đó không những ngoan cố mà còn là một sự xuẩn động cố tình nhằm tiếp tục cầm quyền cai trị