Tản mạn chuyện phát hành cổ phiếu IPO của VinFast
Hình NPRThạch Đạt Lang
Mấy ngày qua, facebook tiếng Việt rộn ràng chuyện công ty VinFast của ông Phạm Nhật Vượng phát hành cổ phiếu (Innitial Public Offering – IPO), nôm na là đi vay tiền bá tánh – mượn đầu heo nấu cháo - vào ngày 15.08.2023. Nhiều người chê bai, dè bỉu nhưng (đương nhiên) cũng không ít người hân hoan, hồ hởi, vui mừng, hãnh diện trước “biến cố” trọng đại này. Lần đầu tiên, một đại công ty của người Việt, do người Việt và vì...người Việt đã chen chân được vào thị trường chứng khoán Mỹ ở New York (NYSE).
Họ Thạch tui thấy vậy ngứa ngáy mấy ngón tay, bèn tí tởn, xí xọn ba điều, bốn chuyện, gõ vài dòng góp vui trong tinh thần: -Lời quê góp nhặt dông dài...Mua vui cũng được một vài trống canh. (Kiều)
**********
Có nhiều loại chứng khoán nhưng bài này chỉ nói đến việc mua bán trực tiếp các loại stock ở thị trường chứng khoán Mỹ NYSE ( New York Stock Exchange) bao gồm cả NASDAQ, S&P (Standard and Pool)...
Bạn nào có tiền bạc dư dả (chút đỉnh), muốn tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán thay vì bỏ vào chương mục tiết kiệm (sinh lời quá ít) hoặc xây nhà cho thuê…cần nắm vững một số quy luật.
1. Không chụp con dao khi nó đang rơi, phải chờ nó cắm xuống sàn, nằm yên. Có nghĩa là khi giá của stock định mua đang rớt, không nên mua. Chờ cho nó đứng hẳn, bắt đầu lên trở lại thì mua.
2. Tuyệt đối không đầu tư vào những công ty phát hành cổ phiếu chỉ mới đang có dự án, chưa có sản phẩm, chưa có thông tin nào ngoài số cổ phiếu phát hành như VinFast. Nếu đã có sản phẩm, phải tìm hiểu tương lai sản phẩm đó được chuyên gia đánh giá như thế nào, triển vọng ra sao...? Với một công ty chỉ mới đang có dự án (Project) như VinFast cần thận trọng tối đa, tốt hơn hết là...quên nó đi.
3. So sánh tỉ lệ tiền lời hàng năm của stock – tiền lời của mỗi cổ phiếu trên giá thị trường đang được mua bán (price-earning ratio, viết tắt là PER) – con số này càng cao thì nguy hiểm càng tăng. Thí dụ: Tiền lời hàng năm của công ty cho mỗi share là 3$, giá cổ phiếu là 30$/share, tỉ lệ như vậy là 10, rất lý tưởng để đầu tư.
Có một tỉ lệ khác được tính tương tự như trên, được gọi là Beta-Factor hay tỉ lệ an nguy của cổ phiếu, tì lệ này căn cứ vào sự biến động giá cổ phiếu - tăng hoặc giảm – và thứ hạng trong bảng xếp loại (Stock-index) của mỗi thị trường (Dow Jones 30, NASDAQ, S&P...). Con số càng lớn thì nhà đầu tư có thể kiếm lời nhiều hơn nhưng đồng thời nguy cơ thua lỗ cũng tăng cao. (1)
4. Luôn luôn phải có giới hạn mua/bán cho từng cổ phiếu (Stop/Limit -Order). Nhà đầu tư cần đặt giới hạn cho mỗi loại cổ phiếu mình có. Điều đó có nghĩa là mỗi khi gía cổ phiếu biến động vượt quá giới hạn mình đặt ra thì lập tức mua hoặc bán ngay. Thông thường là 20% giá thị trường. (2).
Nếu là cổ phiếu của công ty làm ăn phát đạt, lợi nhuận tăng đều đặn hàng năm do sản phẩm ngày càng được ưa chuộng, phải liên tục cập nhật, nâng limit-order lên theo biến động giá cả của cỗ phiếu nếu chưa muốn bán.
5. Nếu đầu tư số tiền lớn, nên tham gia các cuộc họp hàng năm của cổ đông để biết được hướng phát triển của công ty, lợi nhuận được chia (dividende) bao nhiêu % cho cổ phiếu. Cho dù chỉ có vài chục hoặc vài trăm cổ phiếu, cổ đông luôn nhận được giấy mời tham gia các cuộc họp này.
Mua cổ phiếu là một hình thức để đầu tư, ngắn hạn hoặc lâu dài, từ 1-2 năm (short term) đến 5 năm, 10 năm, 20 năm (long term)...tùy thuộc vào mục đích của người đầu tư. Còn nếu mua bán theo kiểu chụp giật (gambling) thì lại khác, có thể mua bán trong ngày (day trading), phải theo dõi biến động của cổ phiếu từng ngày, từng giờ, từng phút nhưng cũng chẳng bao giờ theo kịp các cuộc mua bán được dàn dựng bên trong (inside trading).
Phương thức tốt nhất cho người muốn đầu tư cổ phiếu, nhưng không muốn lo lắng, suy nghĩ nhiều là mua cổ phiếu Dow Jones DJI của Mỹ (Identification Number ISIN: US 2605661048 hoặc IN: 969420), DAX của Đức ( WKN 846900) hay Euro Stoxx 50 (EU 0009658145 hoặc 965814). Một cổ phiếu của Dow Jones hiện nay nằm trong khoảng 34.000-35.000$/cp (giá ngày 17.08.2023 là 34.877 $), của DAX vào khoảng 15.700 euro/cp.
Cổ phiếu của một hoặc vài hãng nằm trong Dow Jones Index, DAX, Euro Stoxx...lên, xuống không ảnh hưởng nhiều đến toàn bộ Index khi thị trường kinh tế của Mỹ, Đức, Âu Châu tăng trưởng đều đặn.
Tuy nhiên nên nhớ rằng, mua loại cổ phiếu này là hình thức đầu tư lâu dài (long term), phải vài năm trở lên mới thấy lời rõ ràng. Hơn nữa, hàng năm người đầu tư cũng được hưởng một số tiền lời (dividend yield) từ các công ty chia cho cổ đông theo số cổ phiếu họ có. (3)
Tóm lại, đầu tư cổ phiếu là hình thức để dành tiền, không qua sổ tiết kiệm (saving book), lợi nhuận qua việc đầu tư cổ phiếu cao gấp nhiều lần bỏ tiền tiết kiệm ở nhà băng. Tuy nhiên dù mua cổ phiếu hình thức nào cũng vẫn có may rủi – chỉ nhiều hoặc ít. Năm 2001, sau biến cố không tặc tấn công Tòa Tháp Đôi (Twin Towers), Dow Jones từ 11000 điểm xuống còn chưa tới 7.000, DAX từ 7.000 xuống còn khoảng 2.000 vì thiên hạ hoảng loạn bán tống, bán tháo để lấy tiền mặt về.
Nay thị trường chứng khoán thế giới đã phục hồi mạnh mẽ sau... 22 năm, DJI từ 7.000 lên tới 36.000, DAX từ 2.000 lên 15.700 điểm. Qua đó cho thấy, người đầu tư cần có một cái đầu thật lạnh để biết khi nào cần bán, khi nào cần mua. Ngoài những cán bộ, lãnh đạo cộng sản VN dùng cổ phiếu VinFast để rửa tiền (lỗ chút đỉnh cũng không sao), không biết có con nai tơ nào nhẹ dạ tin vào những bài báo lá cải, nổ như tạc đạn của Cộng Sản, bỏ tiền mua cổ phiếu của VinFast chăng? Nếu có thì chết chắc và chắc chết.
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D113199521.-%3B)