Đảng Cộng sản Việt Nam rất nhạy cảm!
Zachary Abuza
Cái phong bì
Zachary Abuza
RFA
Hồ sơ nhân quyền của Việt Nam thật xấu xí và ảm đạm. Hiện có hơn 150 tù nhân chính trị; và nhà cầm quyền nước này, giờ đây, thậm chí còn ít khoan dung hơn đối với những quan điểm bất đồng so với trước kia. Một loạt các vụ bắt giữ gần đây đang tiết lộ một điều: giới tinh hoa chính trị sợ hãi sự chế giễu của công chúng vì thật khó để cai trị một hệ thống độc tài khi người dân không còn e sợ việc cười nhạo giới lãnh đạo. Mark Twain đã từng nói: "Không gì có thể trụ được trước sự tấn công của tiếng cười."
Cái phong bì
Nó đã ở đấy để tất cả mọi người cùng nhìn và nhanh chóng phát tán trong cộng đồng 60 triệu người dùng Facebook sôi động ở Việt Nam.
Logo (biểu trưng) của Bộ Y tế được dùng trong backdrop của một sự kiện do bộ này tài trợ tại Trường Đại học Y Hà Nội vào ngày 17/9/2022. Con rắn quen thuộc thường ngày chỉ quấn quanh một cây gậy thì lần này có ngậm thêm một chiếc phong bì. Và không ai ở Việt Nam không hiểu phong bì tượng trưng cho điều gì. Ngay cả báo chí nhà nước cũng đưa tin về sự cố này dù không bình luận.
Trong mắt công chúng vốn đã quen với nạn tham nhũng của chính phủ, những vụ bê bối gần đây của Bộ Y tế đã khiến Bộ này trở thành biểu tượng của tham nhũng chính phủ và là đối tượng đặc biệt của sự chế giễu.
Vào đầu năm nay, một vụ bê bối hối lộ lớn liên quan đến việc mua bán các bộ kít xét nghiệm COVID-19, đã hạ bệ hai thành viên của Ủy ban Trung ương – nơi tập trung những tinh hoa của Đảng Cộng sản Việt Nam. Một trong hai người bị hạ bệ này là cựu Bộ trưởng Bộ Y tế. Hơn 20 quan chức khác trong Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ và Học viện Quân y – cơ sở y tế đáng kính của Quân đội Nhân dân Việt Nam đã bị phát hiện có liên quan trong vụ bê bối hối lộ trị giá 22 triệu đô la này. Bộ trưởng Bộ Y tế hiện tại đã chính thức bị khiển trách vì buông lỏng quản lý.
Mặc dù một vụ hối lộ trị giá 22 triệu đô la không còn là lạ ở Việt Nam nhưng việc nó động chạm tới ông Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, người đã tặng bằng khen cho công ty Việt Á cũng như động chạm tới rất nhiều quan chức cao cấp khác của chính phủ và quân đội là một điều hiếm thấy. Vụ bê bối này đã phơi bày sự thối ruỗng ở khắp các cơ quan trong chính phủ Việt Nam.
Cảnh sát ngay lập tức được điều động đến để tìm ra người đã đổi chiếc logo và chắc chắn sẽ có ai đó bị trừng phạt nghiêm khắc vì sự vi phạm này bởi không có gì đe dọa một chế độ độc tài hơn là bị người dân cười nhạo.
Sự chế giễu phải trả giá đắt ở Việt Nam. Chỉ cần hỏi “Thánh rắc hành”, một người bán bún bò ở Đà Nẵng gần đây đã gặp rắc rối với chính quyền vì màn trình diễn châm biếm nhắm vào Bộ trưởng Công an Tô Lâm.
Vào tháng 11/2021, sau khi đặt vòng hoa tại lăng Karl Marx ở Luân Đôn, ông Tô Lâm và đoàn tùy tùng đã được đích thân Nusret Gökçe – đầu bếp, chủ nhà hàng Thổ Nhĩ Kỳ nổi tiếng xa hoa phục vụ món bò dát vàng. Trong video ghi hình bữa ăn này, với đôi kính đen và găng tay cao su đen thương hiệu của mình, Gökçe – người được biết đến với cái tên “Thánh rắc muối” - đã cắt và rắc gia vị cho món bít-tết trị giá 2.000 đô la rồi bón cho Bộ trưởng Tô Lâm ăn qua một cái xiên.
Chỉ vài ngày sau khi vụ Bộ trưởng Tô Lâm ăn bò dát vàng lộ ra, Bùi Tuấn Lâm, người bán bún bò ở Đà Nẵng, đã quay cảnh mình mang một đôi găng tay cao su đen và kính râm bình dân, bắt chước Salt Bae khi anh rắc hành cho món bún của mình. Anh đã đăng video vào ngày 11/11/2021 và sau khi bị công an triệu tập, anh đã phải gỡ video xuống khỏi tài khoản TikTok của mình. Mặc dầu vậy, video của anh đã được chia sẻ trên khắp Facebook và mang đến những tiếng cười sảng khoái trên khắp Việt Nam.
Tháng 9/2022, công an đã bắt Tuấn Lâm, người gọi mình là “Thánh rắc hành” nhưng không có dính dáng gì đến ngài bộ trưởng. Anh bị buộc tội theo Điều 117, Bộ luật Hình sự về tội "làm, tàng trữ, phát tán tài liệu, vật phẩm chống lại Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam”. Theo báo chí nhà nước, Tuấn Lâm đã thường xuyên đăng tải các tài liệu mang tính kích động chống chính phủ trên mạng qua sự cố video.
Không nghi ngờ gì, trong giới quyền lực, ngài Bộ trưởng Công an đã bị khiển trách, không phải vì ăn món bò trị giá 2.000 đô la khi Việt Nam chỉ có mức thu nhập trung bình đầu người là 3.694 đô la/năm mà là vì để bị quay phim khi đang ăn món này.
Ông Tô Lâm, người đang trong nhiệm kỳ ủy viên Bộ Chính trị lần thứ 2 và đủ điều kiện để kế nhiệm Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, với sự thiếu thận trọng này, có thể đã tự đưa mình ra khỏi cuộc đua. Và sau khi làm xấu hình ảnh của toàn bộ ban lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản Việt Nam, ông này đã duy trì sự hiện diện khá thấp trong phần lớn năm 2022.
Trong khi chính phủ Việt Nam xem việc ông Tô Lâm bị liên quan tới các bàn luận trên mạng là sự “vi phạm quyền tự do dân chủ của ông”, hầu hết người Việt Nam sẽ kết luận rằng ngài Bộ trưởng Công an đã sử dụng tất cả quyền lực cưỡng chế mà ông có trong tay để nhắm vào người bán bún. Mặc dù một lời quở trách riêng tư từ Tổng bí thư với ông là không thể tránh khỏi nhưng điều đã khiến không thể chịu đựng được là sự chế nhạo của công chúng.
Games thủ
Sự chế giễu không cần phải được lên kế hoạch tốt, nhà cầm quyền Việt Nam cũng lo ngại cả những hành động chế giễu tự phát. Cũng trong tháng 9/2022, một nữ games thủ 22 tuổi nổi tiếng, cô Nguyễn Thị Thanh Loan, hay còn gọi là Milona đã có phát ngôn khá thoải mái trong một ván chơi có tên gọi Liên Minh Huyền Thoại phát trực tiếp trên nền tảng games của Facebook.
“Chắc mấy bác Chủ tịch nước toàn chả làm cái mẹ gì suốt ngày ở nhà toàn xem phim 18+ nên là bác hói hết.” – games thủ này nói, ngụ ý rõ ràng tới Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, người được biết đến với chiếc đầu hói. Cô này nói tiếp:
Đầu đ* còn tóc luôn, đầu còn vài sợi lơ hơ đúng không? Tại làm ăn đ* gì đâu, chả làm ăn gì, suốt ngày ở nhà xem phim 18+".
Những bình luận bộc phát của cô gái này đã nhanh chóng được phát tán trên mạng Facebook. Và mặc dù cô không bị bắt bớ nhưng Loan đã bị phạt tiền và cảnh cáo. Tất cả những ai cười nhạo ông Phúc cũng đã bị như vậy.
Phá vỡ hàng rào của sự sợ hãi
Quân đội Nhân dân Việt Nam sử dụng Lực lượng 47 gồm 10.000 người, chịu trách nhiệm quảng bá các bài viết và trang mạng ủng hộ chính phủ và Đảng Cộng sản Việt Nam đồng thời tấn công những người bất đồng chính kiến và các nhà bình luận. Cơ quan này vừa tạo ảnh hưởng vừa giám sát không gian mạng. Nhiệm vụ gần đây nhất của họ là đối phó với một loạt sự chế giễu của công chúng.
Và việc làm này là có lý bởi sự hài hước có tác dụng. Phê phán các chính sách của chính phủ sẽ chỉ giúp đến được như ngày hôm nay; người ta chỉ xem qua các phân tích về pháp lý hoặc lịch sử nhưng sự hài hước lại lan truyền. Cư dân mạng Việt Nam có văn hóa châm biếm phong phú. Nếu người dân không thể ngăn chặn tham nhũng, họ có thể cười nhạo nó.
Như Srdja Popovic và Mladen Joksik - những người cựu chống đối của Serbia – đã từng viết trên trang Chính sách Đối ngoại vào năm 2013: “Những người chống đối ngày nay hiểu rằng sự hài hước là một lối vào chi phí thấp cho những công dân bình thường – những người không muốn xem mình đặc biệt mang tính chính trị nhưng đã chán ngán và mệt mỏi vì chế độ độc tài. Hãy làm cho cuộc biểu tình thú vị và mọi người sẽ không muốn bỏ lỡ việc tham gia”.
Các chế độ độc tài thường sử dụng một loạt các biện pháp cưỡng chế để ngăn chặn chính kiến bất đồng và gây ra nỗi sợ hãi trong công chúng. Một khi công chúng không còn nỗi sợ hãi đó và bắt đầu chế giễu các nhà lãnh đạo của họ, nó có thể kết thúc nhanh hơn Salt Bae cắt một miếng bít tết dát vàng.
*Zachary Abuza là giáo sư tại Đại học Chiến tranh Quốc gia Hoa Kỳ ở Washington và là trợ giảng tại Đại học Georgetown. Các quan điểm thể hiện trong bài viết này là của riêng tác giả và không phản ánh quan điểm của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, Trường Đại học Chiến tranh Quốc gia Hoa Kỳ, Đại học Georgetown hay RFA.
Gửi ý kiến của bạn
17 Tháng Hai 20238:07 CH(Xem: 1316)
Thế còn cái đảng thổ tả mang tên csVN thì sao? chúng chỉ giỏi nói phét, nói điêu, nói nhăng, nói cuội, con rắn dài mà chúng còn nói thành hình vuông được thì huống gì một sự vẽ vời cho một tương lai tưởng tượng không bao giờ có?! Những tên đảng viên, DLV đang lải nhải: “Việt Nam kiên định con đường đi lên XHCN” thì chính chúng nó đang chửi vào mặt tên TBT nguyễn phú trọng, bởi vì từ chính miệng tên này đã từng thốt lên rằng:” Con đường đi lên XHCN 100 năm nữa không biết có tới chưa(!)” khi y bị người dân Hà Nội chất vấn.
14 Tháng Hai 20239:04 CH(Xem: 1323)
Thật là hèn hạ, nhục nhã hết thuốc chữa. Kinh tế phát triển hàng năm 6-7%, có thời gian lên đến 9-10% hơn 20 năm qua nhưng vẫn phải đi năn nỉ, xin xỏ, ăn mày thế giới tiếp máu bằng những nguồn viện trợ không hoàn lại. Vậy mà có không ít những người chạy trối chết để tránh bị con đỉa VN hút máu, giờ lại viết bài, status trên mạng xã hội như facebook, twitter...ca ngợi con đỉa phát triển kinh tế tuyệt vời, làm cho dân ngày càng giàu có, 90% người dân hạnh phúc..., đồng thời chửi rủa con đỉa Mỹ đã hút máu họ tàn tệ, đi làm mấy chục năm, về già tiền hưu không đủ trả tiền thuế nhà, bảo hiểm sức khỏe..., không có cháo để húp qua ngày...Tội ghê nơi!
14 Tháng Hai 20239:02 CH(Xem: 1024)
Nhóm lợi ích là sự cộng sinh của bọn có quyền và bọn nó tiền. Bọn có tiền làm dự án, bọn có quyền đứng sau làm chính sách hỗ trợ. Mục đích là để hút hết tài sản của dân vào nhóm lợi ích và từ đó chia chát nhau. Thị trường bất động sản trở nên như ngày hôm nay cũng bởi từ đó mà ra. Khi được “hút máu dân” thì lại tiêu pha hoang phí, giờ trổ bệnh thì đòi nhà nước phải làm chính sách riêng để nuôi sống bọn chúng. Vừa qua VinGroup, Novaland và Hưng Thịnh v.v… đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước chỉnh sửa chính sách để chúng được sống. Chúng nó bảo phải giãn nợ cho chúng, chúng bảo phải hạ lãi suất cho chúng.
11 Tháng Hai 20235:51 CH(Xem: 877)
Từ lâu, giá cả BĐS đã thoát ly khỏi giá trị thực của nó, do các doanh nghiệp BĐS thổi giá đất để kiếm siêu lợi nhuận. Hiện nay, bong bóng giá BĐS sắp bể, nhưng Hiệp hội BĐS và Hiệp hội ngân hàng không thống kê số lượng BĐS tồn kho, số lượng BĐS đang xây dựng dở dang, số lượng BĐS sắp triển khai… tương ứng với các khoản đầu tư, các khoản nợ của các doanh nghiệp xây dựng, Kinh doanh BĐS là bao nhiêu? Mà, chỉ biết “cào mặt, ăn vạ”?
09 Tháng Hai 20237:31 CH(Xem: 956)
Nếu đây là một trái bóng để coi gió đón mưa thì nó “vĩ đại” quá! Thường những trái ba lông khí tượng chỉ lớn 6 mét, mang theo khoảng 200 gram đồ thiết bị và bay lâu nhất trong 2 giờ. Nếu mang theo máy quay phim thì cũng lớn đến 20 mét là cùng. Aerosta là nột công ty ở Mỹ sản xuất những ba lông lớn cỡ 60 mét lớn bằng trái bóng “bay lạc” của Trung Quốc. Theo bản tin Reuters, những ba lông của Aerosta mang theo vài trăm ký đồ nghề, bay được khoảng 200 ngày, chỉ bán cho NASA và bộ quốc phòng Mỹ. Đi coi khí tượng không cần thứ lớn như vậy.
08 Tháng Hai 20236:18 CH(Xem: 1088)
“Việt Nam sẽ vui mừng khi thấy tất cả các bên yêu sách khác cùng đẩy lùi hành động cưỡng ép của Trung Quốc ở Biển Đông. Việt Nam cũng sẽ hưởng lợi khi thấy các đối tác quốc tế như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc và châu Âu lên tiếng và áp đặt cái giá ngoại giao đối với Bắc Kinh vì những yêu sách phi pháp và hành xử nguy hiểm của họ. Cuối cùng, Việt Nam có thể hưởng lợi từ những áp lực mà các đối tác quốc tế đó đặt lên Bắc Kinh mà không cần phải lên tiếng quá nhiều trước công luận.”
06 Tháng Hai 20238:02 CH(Xem: 1023)
Cái đám tự hào là 'sỹ phu Bắc Hà" mà dẫn đầu là tên Trọng Lú cùng lũ đàn em đang cai trị người dân Việt Nam không những láu cá mà còn đê tiện khi chúng ra lệnh cho những tên cán bộ hộ tịch, nhân viên lãnh sự hễ cứ ai sinh ra tại Sài Gòn là cứ để vào phần nơi sinh là TP.HCM! Như vậy là đảng csVN đã đồng hóa người dân miền nam VN thành dân của tên hồ, thế nhưng cái đảng của hồ chỉ cướp được miền nam vào ngày 30/04/1975 và sau đó đến ngày 02/07/1976 cái Quốc Hội của chúng mới đổi tên Sài Gòn thành TP.HCM.
06 Tháng Hai 20238:01 CH(Xem: 794)
Dưới gầm Trời này, chẳng bao nhiêu xứ mà lực lượng bảo vệ – thực thi pháp luật có sĩ quan mang hàm… “tướng” và ngay cả những xứ có tướng công an thì số lượng “tướng” cũng chẳng nhiều như Việt Nam. Nhiều “tướng” và nhiều sĩ quan cao cấp không chỉ ngốn của công quỹ khoản tiền khổng lồ do phải chi nhiều hơn cho lương bổng, đãi ngộ khi các ông “tướng” đang… phục vụ. Nhiều “tướng” và nhiều sĩ quan cao cấp còn đồng nghĩa với gia tăng rủi ro cho quỹ bảo hiểm xã hội khi những đối tượng này nghỉ hưu,…
03 Tháng Hai 20239:09 CH(Xem: 784)
Như vậy, sau hơn 12 năm cầm quyền, ông Trọng vẫn để cho những chứng hư, tật xấu xẩy ra trong cán bộ, đảng viên. Và từ những hạn chế này, nhân dân là người phải lãnh đủ những thất bại do đảng gây ra trong cuộc sống hàng ngày. Nếu ở một nước văn minh có pháp quyền và dân chủ thì người như ông Trọng phải từ nhiệm lâu rồi. Nhưng đảng lại đỗ lỗi cho những nguyên nhân vô thưởng vô phạt như cán bộ sa vào tham nhũng do nền kinh tế thị trường gây ra và do lợi ích cá nhân, phe nhóm thiếu tu dưỡng cách mạng.
03 Tháng Hai 20239:07 CH(Xem: 759)
Họ không bao giờ viết, đưa tin về những vấn nạn xã hội, những biến cố gây chấn động cả nước như vụ mất tích bí mật của cháu Thái Lý Hạo Nam, vụ 2 nữ sinh viên đi học quân sự bị cưỡng hiếp, vụ người dân bỏ tiền mua công khố phiếu, trái phiếu bị mất trắng tài sản dành dụm cả đời, vụ bộ thử nghiệm Covid 19, chuyến bay giải cứu hàng chục ngàn USD/ người...những vụ mà kẻ có chức quyền liên hệ đến cấp thứ trưởng, bộ trưởng, chủ tịch nước đang bị cách chức, đi tù…Không ai tìm thấy một dòng đưa tin nào trên những status, bài viết của họ. Hoàn toàn không.
26 Tháng Giêng 20238:17 CH(Xem: 1684)
Chỉ có khi nào người dân Việt Nam thay đổi tư duy, mong muốn thay đổi thể chế chính trị đang cai trị mình, thay đổi cái xã hội mà mình đang sống, hàng triệu người dân chịu đứng lên, đòi hỏi thay đổi, chấp nhận hy sinh mạng sống để giành lấy, thì khi đó mới đánh động được lương tri nhân loại, được thế giới lên tiếng và ủng hộ, còn nếu vẫn ngậm miệng trong bất mãn thì cứ hãy tiếp tục kiếp sống con cừu trong cái chuồng súc vật mang tên nước CHXHCN Việt Nam!
26 Tháng Giêng 20238:16 CH(Xem: 1186)
Những người Việt thành công tại nước ngoài rất ít, còn những người Việt hút sách, chây lười, homeless, sống nhờ trợ cấp thì rất nhiều, cho nên sự đóng góp của người Việt tại Mỹ cũng rất khiêm tốn, nhân đây cũng xin can mấy ông bà tranh đấu ‘phong trào’ tại Mỹ đừng nên phong thánh vô tội vạ, cứ thấy ai bị công an cộng bắt đều phong cho họ là “Anh hùng, Anh Thư” cho dù họ chỉ tranh đấu để đòi hỏi đất đai bị cướp, họ đòi hỏi nhân quyền nhưng vẫn chấp nhận sự cai trị của cộng sản, một sự mâu thuẩn đến như thế mà tuyên công kể trạng thì đúng là những câu chuyện hài thời thổ tả!
26 Tháng Giêng 20238:13 CH(Xem: 907)
Khi thực trạng năm vừa qua đã như ai cũng biết mà vẫn xem là “thành tích và đóng góp to lớn”, nếu dựa trên… “nền tảng” đó để hành động trong năm mới theo kiểu tư duy của ông Nguyễn Phú Trọng, chắc chắn “quyết tâm mới, khí thế mới, tiến bộ mới, nhiều thắng lợi mới” chỉ có thể là những hậu quả mới, trầm trọng hơn. Nếu còn đinh ninh phải “trông người, ngẫm đến ta”, điều duy nhất để chúc ông Trọng và hệ thống chính trị, hệ thống công quyền do ông dẫn dắt là: “Từ năm tới, có sao nói vậy, nói sao làm vậy” như… thiên hạ!
20 Tháng Giêng 202310:08 CH(Xem: 1866)
Về đối nội đảng csVN vẫn cố gắng giữ vị trí toàn trị đứng trên luật pháp, họ đứng trên cả ba nhánh tam quyền mà họ tạo ra để làm màu, do đó những bản án buồn cười tại Việt Nam vẫn tiếp tục xảy ra, cùng chung một bản chất phạm tội nhưng hạng thứ dân thì bị xử thẳng tay còn đảng viên thì ưu ái nhẹ nhàng hơn với những khái niệm tào lao như: “gia đình có công với cách mạng”, “có đóng góp nhiều nhưng mới chỉ phạm tội lần đầu”…; từ đó cho thấy cái cơ chế cai trị nước Việt Nam mà đảng quản lý chỉ là một cơ chế tồi tàn hủ bại...
18 Tháng Giêng 20237:33 CH(Xem: 1199)
Ghép việc “đồng chí” Phạm Bình Minh và “đồng chí” Vũ Đức Đam “thôi” mọi thứ để minh họa cho việc “đồng chí” Nguyễn Xuân Phúc đột nhiên thấy cần... “thôi” luôn và mượn điều đó để cùng lờ đi trách nhiệm của “đồng chí” Phạm Minh Chính – Thủ tướng đương nhiệm – rõ ràng là hết sức phi lý! Không có tác động của... ngoại lực và có thêm những kỹ năng khác ngoài gật và lắc, chắc chẳng có ai điềm nhiên... nhất trí như thế!
Copyright © 2023 Q.Đ.B All rights reserved 
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D643435671.-%3B)