Vaccine ngừa COVID-19 đã cũng như đang tạo một trận bão dư luận khác tại Việt Nam. Cách phân bổ, sử dụng vacccine ngừa COVID-19 không chỉ cho thấy sự bất trí, bất minh, bất lực của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam mà còn là nguyên nhân gây hoang mang, kích động, chia rẽ xã hội.

***

Đợt dịch COVID-19 thứ tư bùng lên tại Việt Nam từ hạ tuần tháng tư và kéo dài cho đến nay đã chứng minh, Chiến lược phòng, chống dịch COVID-19 mà hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam từng vỗ ngực tự hào vì làm cả thế giới phấn khích, thán phục là bất trí.

Khi các hệ thống này nhận ra vaccine là giải pháp duy nhất để cầm cự với đại dịch, giữ cho kinh tế không tuột xuống đáy, xã hội không rơi vào tình trạng hỗn loạn, dân chúng hoang mang, bất bình thì đã trễ. Tuy nhiên trong bối cảnh đại dịch lan rộng trên toàn cầu, vaccine là thứ không phải cứ hỏi mua là sẽ có.

Dẫu hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam không thẹn khi hối hả kêu gọi dân chúng góp tiền mua vaccine bởi đã dốc hết túi tổ chức Đại hội đảng 13, tổ chức bầu cử toàn quốc, song chuyện phải đem hơn 5.500 tỉ trong số hơn 8.000 tỉ quyên được gửi ngân hàng chính là minh họa thêm cho bất trí (1).

***

Từ lúc nhận ra vai trò của vaccine, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam vốn tự mặc định cho mình quyền “ăn trên, ngồi chốc” tại Việt Nam, đã lẻn lên hàng đầu để nhận vaccine ngừa COVID-19. Tháng 2/2021, Bộ Y tế Việt Nam xác định 11 nhóm đối tượng được ưu tiên chích vaccine ngừa COVID-19 (2) nhưng trung tuần tháng 7, khi còn rất nhiều nhân viên y tế (đứng hàng đầu trong 11 nhóm ưu tiên chích vaccine ngừa COVID-19) vẫn chưa được chích ngừa COVID-19, thậm chí nhân viên y tế làm việc trong các cơ sở y tế tư nhân bị từ chối cho chích vaccine ngừa COVID-19, Phó Văn phòng Quốc hội Việt Nam phát hành văn bản, hối thúc chính quyền các tỉnh, thành phố phải hoàn tất việc chích vaccine ngừa COVID-19 cho tất cả Đại biểu Quốc hội khóa 15 và thành viên phục vụ trong ngày 15 tháng 7 để những cá nhân này có thể tham gia kỳ họp đầu tiên (3).

Ngoài chuyện vài viên chức hữu trách vô tình tiết lộ, hệ thống y tế đã lẳng lặng chích vaccine ngừa COVID-19 cho… cán bộ cấp cao (4), người sử dụng mạng xã hội đã chuyền cho nhau xem nhiều văn bản cho thấy, lãnh đạo, cựu lãnh đạo, cán bộ, kể cả cán bộ hưu trí của các ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh tới huyện được ưu tiên chích vaccine ngừa COVID-19 của Pfizer, Moderna – những loại vaccine mà nhiều người Việt vẫn tin là tốt nhất, tỉ lệ hiệu quả cao nhất (5)! Sự bất minh trong phân bổ, sử dụng vaccine không chỉ chừng đó, vaccine còn trở thành vật phẩm để… cho mượn (6) hay để hỗ trợ một số tập đoàn, công ty tư nhân (7)…

Khác với thiên hạ, tại Việt Nam, vaccine ngừa COVID-19 không phải là phương tiện bảo vệ sinh mạng những đồng loại đang bị đại dịch đe dọa. Vaccine cũng chỉ là một loại lợi ích như công quỹ để hệ thống chính trị, hệ thống công quyền chia chác và dùng đủ mọi cách để có thể giành được nhiều hơn.

Nhiều người sững sỡ khi ông Vũ Đức Đam… tha thiết đề nghị Bộ Y tế, các tỉnh, thành nhường một phần vaccine để TP.HCM tiêm trước cho người dân nhằm đạt được miễn dịch cộng đồng, cứu được nhiều người hơn (8). Trong tình trạng “nước sôi, lửa bỏng”, Phó Thủ tướng, đảm trách vai trò Trưởng Ban Chỉ đạo Phòng, chống dịch COVID-19 của quốc gia chỉ có thể… tha thiết đề nghị như thế, thì còn có gì để bàn về năng lực quản trị, điều hành của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam?

***

Cuối tuần vừa qua, trận bão dư luận về vaccine tăng cường độ khi Hà Nội triển khai kế hoạch chích ngừa đại trà với ba loại vaccine ngừa COVID-19 của Pfizer, Moderna, AstraZeneca (9), trong khi TP.HCM cũng triển khai kế hoạch tương tự với vaccine Sinopharm của Trung Quốc.

Trong khi công chúng chuyển cho nhau xem những văn bản mà theo đó, người của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát – nơi tài trợ vaccine do Sinopharm sản xuất – được chích ngừa bằng AstraZeneca, Pfizer (10), chứ không nhận Sinopharm thì một số viên chức hữu trách giải thích đó là điều bình thường bởi người của Vạn Thịnh Phát tham gia xây dựng ba bệnh viện dã chiến trong tình trạng khẩn cấp nên có vaccine loại nào thì dùng loại đó. Sắp tới, ngành y tế sẽ dùng Sinopharm để chích cho người của Vạn Thịnh Phát (11)…

Không phải tự nhiên mà người sử dụng mạng xã hội sáng tạo lời mới cho bài vè nổi tiếng một thời (12): Pfizer là của vua quan. Moderna của trung gian, nịnh thần. Astra là của thương nhân. Sinovac của… nhân dân anh hùng (13)! Nhiều người đã đáp lại lời kêu gọi: Đừng kén chọn vaccine để bảo vệ tính mạng của mình và bảo vệ cộng đồng – của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền bằng cách cùng nhau nhắn nhau hay chia sẻ tuyên bố, đại ý: Hãy theo sự sáng suốt và tài tình của lãnh đạo đảng CSVN. Thấy họ chích vaccine gì thì mình chích loại đó, không nghe bọn mất dạy hay thế lực thù địch, thân địch nào xúi giục hết. Khỏi sợ thiệt mạng, khỏi sợ ai lừa đảo (14).

Không phải các thế lực thù địch, phản động, chính cách quản trị, điều hành của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam trong đại dịch, cách phân bổ, sử dụng vaccine ngừa COVID-19 gây ra hoang mang, kích động dân chúng, thậm chí gây nghi kỵ, chia rẽ trầm trọng giữa các vùng, miền.

Chú thích
(1) https://baotintuc.vn/thi-truong-tai-chinh/chi-2550-ty-dong-tu-quy-vaccine-phong-covid19-de-mua-vaccine-20210705174308181.htm

(2) https://vnvc.vn/doi-tuong-nao-duoc-uu-tien-tiem-vac-xin-covid-19/

(3) https://quochoi.vn/tintuc/Pages/tin-hoat-dong-van-phong-quoc-hoi.aspx?ItemID=56995

(4) https://thanhnien.vn/doi-song/dan-mang-buc-xuc-khi-hoa-khoi-khoe-tiem-vac-xin-covid-19-khong-can-dang-ky-1417321.html

(5) https://www.facebook.com/NhungCauNoiBatHuVN/posts/4299967306719577

(6) https://tienphong.vn/vi-sao-tap-doan-vingroup-duoc-muon-5-000-lieu-vac-xin-moderna-post1358957.tpo

(7) https://www.facebook.com/ut.huynh.1000/posts/1779862102175120

(8) https://nld.com.vn/chinh-tri/pho-thu-tuong-tha-thiet-de-nghi-cac-tinh-nhuong-vac-xin-cho-tp-hcm-20210730221759879.htm

(9) https://laodong.vn/y-te/ke-hoach-phan-bo-vaccine-astrazeneca-moderna-va-pfizer-cua-ha-noi-934052.ldo

(10) https://www.facebook.com/bakiem.mai/posts/1714879085370621

(11) https://www.phunuonline.com.vn/benh-vien-thong-nhat-tap-doan-van-thinh-phat-tiem-vac-xin-ho-nhap-ve-thi-tot-hon-a1442144.html

(12) https://cadao.me/tong-dan-la-cua-vua-quan/

(13) https://www.facebook.com/photo/?fbid=1955195817966077&set=gm.1273907696401413

(14) https://www.facebook.com/hieulanguoimiennam6666/posts/2026713100814911