Tình trạng ô nhiễm do doanh nghiệp gây nên lâu nay vẫn diễn ra tại Việt Nam. Hiện nay, ở huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang nhà máy sản xuất giấy của công ty cổ phần giấy An Hòa ở xã Vĩnh Lợi đang gây ra những mối nguy hiểm cho người dân, nhất là ô nhiễm về nguồn nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp. Người dân có khiếu nại nhưng chính quyền và công ty chưa giải quyết triệt để.

Những tác hại do nhà máy gây nên

Công ty cổ phần giấy An Hòa được thành lập từ năm 2002, chủ đầu tư là nhà máy bột giấy và giấy An Hòa, từ khi công ty được thành lập và đi vào hoạt động đến nay thì người dân tại xã Vĩnh Lợi, Cấp Tiến nói riêng hay người dân huyện Sơn Dương nói chung đang phải “sống trong sợ hãi” vì sự ô nhiễm không khí và nguồn nước do nhà máy bột giấy và giấy An Hòa thải ra.

Từ khi công ty được thành lập người dân tại địa phương cứ ngỡ cuộc sống của mình sẽ khá lên, vì người dân sẽ có thêm được việc làm, nhưng không mà theo người dân cho biết thì từ khi nhà máy đi vào hoạt động đã ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và sinh hoạt của người dân bởi tiếng ồn, mùi hôi thối và khối lượng lớn nước thải độc hại xả ra sông Lô, mà đây là nguồn nước chính cho tưới tiêu nông nghiệp và ảnh hưởng tới nước ngầm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Một công nhân xin được giấu tên làm trong nhà máy vừa là người dân địa phương chia sẻ những tác hại do nhà máy gây nên:

Nhà máy này không đơn thuần là nhà máy giấy mà trong nhà máy giấy họ còn có nhà máy sản xuất Axit, nhà máy sản xuất Clo, nhà máy sản xuất một số hóa chất khác nữa. Vì vậy chất thải họ thải ra mương cực kỳ độc.
-Một công nhân

“Nhà máy này không đơn thuần là nhà máy giấy mà trong nhà máy giấy họ còn có nhà máy sản xuất Axit, nhà máy sản xuất Clo, nhà máy sản xuất một số hóa chất khác nữa. Vì vậy chất thải họ thải ra mương cực kỳ độc, Khi mà thải ra ngoài sông thì những phần bê tông mà ở cống được chảy với mức độ mòn trắng rão ra. Cạnh đó có con cầu đến vào những buổi sáng sớm vào những ngày trời mưa thì bất kể ai đứng ở trên con cầu đó thì có thể nhìn thấy màu trắng xóa chảy dài hàng cây số, mà thậm chí bây giờ người dân ở phía dưới con sông đó không ai giám ăn uống, tắm giặt ở nước đó nữa vì rất độc hại thậm chí cá còn chết. Còn một việc nữa cái mùi thối của nhà máy giấy cách đó không chỉ ngay đó ngửi thấy, mùi thối rất khó chịu từ hóa chất bay lên.”

Chị Hiền một người dân ở huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang dù cách nhà máy đến gần 10km nhưng mùi hôi thối của nhà máy bay đến làm cho mọi người luôn khó chịu, dù đi ngủ thì họ cũng phải đeo khẩu trang và mọi nhà đều phải chuẩn bị thuốc đau đầu trong nhà.

“Từ khi nhà máy hoạt động hằng ngày hàng ngàn khối nước thải chưa qua xử lý được thải xuống sông, trâu bò thì liên tục bị bệnh đường ruột, chậm lớn, hoa màu thì bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nguồn nước chúng tôi uống cũng bị ảnh hưởng, không chết đói thì có ngày chúng ta sẽ chết vì bệnh tật. Chúng tôi trước khi đi ngủ cũng phải đeo khẩu trang, nhà nào cũng phải mua thuốc đau đầu để trong nhà, chứ mùi hôi thối chúng tôi không chịu được”

Chị Nguyễn Thị Mai bức xúc:

“Nước này nó độc hại dân chúng tôi bao nhiêu năm nay chúng tôi phải chịu đựng mùi hôi thối này không ăn không ngủ được, mà bây giờ sức khỏe của người dân từ trẻ con đến người già khó thở. Lội xuống sông thì trâu ghẻ lở, đi ỉa, tháo đường, người lội xuống chân tay ngứa ngáy hết không chịu được”

Không những là nước thải đó có hại cho người dân mà đã có công nhân của công ty rơi xuống hổ chứa nước thải đó và bị bỏng đến 90% cơ thể, công nhân này cho biết thêm:

“Vừa rồi có một người của công ty An Hòa đã bị tai nạn do bị trượt chân và ngã xuống một cái bể nước thải đó bỏng 90% toàn diện cơ thể”

Ý kiến của người dân

Từ khi nhà máy đi vào hoạt động thì người dân ở đây đã luôn sống trong sợ hãi vì mùi hôi thối của nhà máy, người dân đã có phản ánh lên chính quyền và nhà máy cũng như kêu gọi các báo đài trong nước về để giúp cho người dân có tiếng nói nhưng sự việc vẫn chưa được giải quyết.

Theo công nhân cho biết thì người dân đã lên tận công ty để biểu tình, phản đối công ty xả chất thải ra môi trường, cũng như tiếng ồn để giúp cho cuộc sống người dân tốt hơn, nhưng ban lãnh đạo lại trả lời.

Anh công nhân này tiếp lời:

“Vừa rồi người  dân xã Cấp Tiến họ đã biểu tình trước cổng nhà máy giấy họ đã kêu gọi chính quyền nhưng mà chính quyền cũng không đáp trả gì mà có UBND xã đáp trả rằng là đã gửi đơn lên nhưng mà không thấy xử lý. Các báo đài của địa phương, của Việt Nam cũng có về, nhà báo pháp luật, nhà báo đài truyền Việt Nam chỉ làm qua loa nhằm cán bộ lãnh đạo. Nhà máy giấy đã chống trả lời người dân là do nhà máy đang hoạt động chưa có đủ kinh phí để tài trợ cho việc đó, tài trợ để bồi thường.”

Vừa rồi người dân xã Cấp Tiến họ đã biểu tình trước cổng nhà máy giấy họ đã kêu gọi chính quyền nhưng mà chính quyền cũng không đáp trả gì mà có UBND xã đáp trả rằng là đã gửi đơn lên nhưng mà không thấy xử lý.
-Một công nhân khác

Chị Nguyễn Thị Mai cho biết thêm:

“Dân chúng tôi lên công ty 4 lần rồi nhưng vẫn chưa có kết quả”

Về cách xử lý rác thải của công ty thì công nhân này cho biết thêm:

“Hệ thống xử lý nước thải của công ty quá đơn giản, nước thải này thải ra ngoài này sẽ được chảy một lối thu, họ nói là xử lý sinh học nhưng thực ra cái hồ này là cái hồ tự nhiên mà thải hóa chất ra đó thì chả có cách nào khác ngoài việc ngưng lại đó, lắng lại rồi ngấm xuống lòng đất. Khi mà ban đêm vào những ngày trời mưa thì họ thải ra ngoài sông.”

Ý kiến của chính quyền

Để tìm hiểu thông tin về việc xử lý rác thải chúng tôi có liên lạc với ông Hồ Hồng Kỳ nguyên giám đốc công ty nhưng ông từ chối hợp tác, vào năm 2013 công ty đã bị phạt 227 triệu đồng vì đã xả trộm nước thải chưa qua xử lý ra môi trường, nhưng hiện nay tình trạng đó vẫn tiếp tục được diễn ra.

Chúng tôi có liên lạc với ông Phan Đức Chính nguyên chủ tịch xã Cấp Tiến, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang và ông cho biết:

“Việc phản ánh của người dân về việc công ty An Hòa xả nước thải chưa xử lý ra môi trường là có cơ sở và điều này đã diễn ra khá lâu rồi, chúng tôi đã yêu cầu công ty có chế độ hỗ trợ cho bà con cũng như cần xử lý rác thải trước khi được xả ra môi trường nhưng đến nay sự việc chưa được giải quyết một cách triệt để”

Ông Phan Đức Chính cũng nói với chúng tôi rằng việc xây dựng nhà máy vừa tạo công ăn việc làm cho người dân nhưng việc xử lý rác thải cũng như xử lý về nguồn nước để đảm bảo cho cuộc sống của người dân đang là một câu hỏi lớn mà công ty, nhà máy phải trả lời.