Tàu khảo sát Trung Quốc vào vùng đặc quyền kinh tế
của Việt Nam để lấy mẫu và thử tàu lặn

Tàu Thám Tác 2 (Tan Suo 2) của Trung Quốc. Tàu vừa tiến hành chuyến khảo sát vào vùng biển của Việt NaM - Tân Hoa Xã

Zachary Haver
    RFA
2021-02-17

Tàu khảo sát của Trung Quốc mang tên Thám Tác 2 (Tan Suo 2) vừa hoàn tất chuyến nghiên cứu trong khu vực mà cả Việt Nam và Trung Quốc đều đòi chủ quyền ở Biển Đông, theo thông tin từ truyền thông nhà nước Trung Quốc và dữ liệu từ phần mềm theo dõi tàu biển mà RFA thu thập được.

Tàu khảo sát Thám Tác 2 rời cảng Tam Á  (Hải Nam) hôm 2/2 và đi về vùng nước phía tây quần đảo Hoàng Sa, chỉ cách bờ biển Đà Nẵng khoảng 140 hải lý, với mục đích được truyền thông nhà nước Trung Quốc thông báo là thu thập các mẫu sinh học, thử các tàu lặn và tiến hành các nghiên cứu khác cho đến ngày 9/2.

Chuyến đi của tàu này vào vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam là chuyến đi nghiên cứu mới nhất ở Biển Đông của Trung Quốc, nước đòi chủ quyền phần lớn khu vực Biển Đông bất chấp những yêu sách về chủ quyền của 5 nước khác trong khu vực bao gồm Việt Nam, Malaysia, Brunei, Philippines và Đài Loan.

Hôm 17/2, Hải quân Mỹ đã điều tàu chiến đi qua khu vực quần đảo Trường Sa đang tranh chấp giữa Trung Quốc và các nước khác ở Biển Đông trong hoạt động tự do hàng hải (FONOP), theo thông báo của Hạm đội 7 Hải quân Mỹ.

Bất chấp những tranh chấp hiện hữu về chủ quyền trên biển, các tàu khảo sát của Trung Quốc liên tục thực hiện các chuyến khảo sát ở Biển Đông và hơn thế, còn nghiên cứu các nguồn tài nguyên, vẽ bản đồ lòng biển, thử nghiệm các công nghệ mới và tiến hành các loại nghiên cứu khoa học khác. Các hoạt động nghiên cứu này đã khiến các nước láng giềng tức giận.

Ví dụ, vào tháng 1 vừa qua, một tàu có tên Jia Geng (Gia Canh) của Đại học Hạ Môn (Xiamen), Trung Quốc, đã hoạt động trong vùng nước của Philippines mà không được phép của chính phủ Philippines, theo thông tin từ trang Inquirer.

Vào tháng 12/2020, Indonesia phát hiện một thiết bị lặn không người lái nghi ngờ là của Trung Quốc gần đảo Selayar. Thiết bị này có thể đã thu thập các dữ liệu cho các tàu ngầm của Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa (PLA).

Các thông tin về chuyến khảo sát của tàu Thám Tác 2 được đăng tải trên truyền thông Trung Quốc cho thấy tàu này thuộc Viện Khoa học và Kỹ thuật Biển Sâu Trung Quốc, một cơ quan nghiên cứu thuộc nhà nước. Các dữ liệu mà RFA xem xét xác nhận viện này là chủ sở hữu và quản lý tàu Thám Tác 2.


Dữ liệu từ hệ thống định vị tự động (AIS) cho thấy tàu Thám tác 2 hoạt động ở vùng nước mà cả Việt Nam và Trung Quốc đều đòi chủ quyền, thời gian từ ngày 2/2 đến 9/2. Credit: Data from MarineTraffic; analysis and annotation by RFA.

Tàu Thám Tác 2 mang theo một đội ngũ gồm 60 người thuộc Học Viện Khoa học Trung Quốc, tàu lặn có người  điều khiển có tên “Chiến binh Biển Sâu”.

Theo Tân Hoa Xã, trong quá trình khảo sát, các nhà nghiên cứu đã hoàn tất 9 lần lặn, thu thập các mẫu nước, trầm tích và sinh học biển sâu được dùng để xây dựng một “ngân hàng tài nguyên sinh học biển sâu Biển Đông” và nghiên cứu tìm hiểu bằng cách nào các sinh vật hữu cơ thích ứng với môi trường biển sâu.

Các nhà nghiên cứu cũng tiến hành hoạt động chung đầu tiên với sự tham gia của “Chiến binh Biển Sâu” và tàu lặn di động Luling, theo Tân Hoa Xã.

Chính phủ Việt Nam hiện vẫn chưa công khai đưa ra bình luận gì về chuyến đi của tàu Thám Tác 2 ở vùng nước mà cả Việt Nam và Trung Quốc đều đòi là vùng đặc quyền kinh tế của mình.

Theo Công ước của Liên hiệp quốc về Luật biển (UNCLOS), các quốc gia ven biển có quyền quản lý, cho phép, và thực hiện các nghiên cứu khoa học trong vùng EEZ của mình. Đây là vùng nước nằm trong vòng 200 hải lý tính đến đường cơ sở của quốc gia đó.

Trong 2 năm qua, tàu Thám Tác 2 đã nhiều lần hoạt động ở Biển Đông và đi vào vùng nước thuộc Thái Bình Dương.

Ví dụ, tàu này đã đi vào vùng nước phía đông nam quần đảo Hoàng Sa vào tháng 7 năm 2020. Tàu đã hoàn tất ít nhất 4 chuyến vào khu vực Biển Đông từ tháng 8 đến tháng 10 năm ngoái. Theo Tân Hoa Xã, vào tháng 12/2020, Thám Tác 2 đã hoàn tất chuyến khảo sát kéo dài 57 ngày tới Rãnh Mariana. Trong chuyến đi này, tàu đã triển khai “Chiến binh Biển Sâu” cho 32 lần lặn, thu thập một loạt các mẫu sinh học và trầm tích và thực hiện các nghiên cứu khác.