RFA-Trung Quốc đặt hỏa tiễn phòng không và hệ thống radar trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa, hòn đảo Bắc Kinh chiếm đóng cách đây đã hơn 40 năm và cũng là hòn đảo cả Đài Loan lẫn Việt Nam đều tuyên bố chủ quyền.

Phú Lâm cũng là hòn đảo lớn nhất ở Hoàng Sa, nơi Trung Quốc đã xây dựng căn cứ quân sự.

Tin này được đài Fox News của Hoa Kỳ loan tải, sau đó được xác nhận bởi Bộ Quốc Phòng Đài Loan và Hoa Kỳ.

Khi loan tin này, đài truyền hình Fox News còn phổ biến hình ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy Bắc Kinh đặt 2 hệ thống hỏa tiễn phòng không và một dàn radar trên đảo.

Đài Fox News cũng trích dẫn lời một viên chức quân sự Mỹ nói rằng hệ thống hỏa tiễn phòng không Trung Quốc đặt trên đảo Phú Lâm là hệ thống HQ-9, có tầm hoạt động 125 dặm Anh, tức khoảng 200 cây số.

Trong những bản tin do các hãng thông tấn nước ngoài phổ biến, một số nhà phân tích nói rằng họ không ngạc nhiên khi được biết Trung Quốc đặt hỏa tiễn phòng không ở Hoàng Sa.

Ông Rory Medcalf, Viện Trưởng Viện An Ninh Quốc Gia Úc còn nói rằng điều này chứng tỏ chủ trương của Bắc Kinh là muốn kiểm soát tuyến đường hàng hải quốc tế đi qua Hoàng Sa, để sau đó thiết lập Vùng Nhận Diện Hàng Không.

Cho đến tối nay, vẫn chưa thấy chính phủ Việt Nam lên tiếng nói gì về vụ này, nhưng Tổng Thống Tân Cử Đài Loan là Bà Thái Anh Văn có đưa ra phát biểu nói rằng việc Trung Quốc làm đã tạo thêm căng thẳng cho khu vực.

Bà Thái Anh Văn cũng kêu gọi tất cả các quốc gia phải tự kiềm chế, đừng tạo thêm khó khăn, và tìm cách giải quyết tranh chấp bằng giải pháp hòa bình.

Lên tiếng tại Tokyo, Đô Đốc Harry Harris, Tư Lệnh Lực Lượng Quân Sự Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương, nói rằng chuyện Trung Quốc đặt hỏa tiễn phòng không tại Hoàng Sa là điều không ngạc nhiên, nhưng ông gọi đó là hành động đáng quan ngại, xem đó là dấu hiệu chứng tỏ Bắc Kinh muốn thực hiện mục tiêu quân sự hóa Biển Đông.

Đô Đốc Harris cũng nói với báo chí rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục thực hiện chiến dịch tự do hàng hải ở Biển Đông, tương tự như điều Washington đã làm hôm 30 tháng Giêng năm nay, khu đưa khu trục hạm có tên lửa dẫn đường đến sát đảo Tri Tôn, cũng thuộc quần đảo Hoàng Sa.

Tại Bắc Kinh, Ngoại Trưởng Vương Nghị của Trung Quốc không xác nhận tin Hoa Lục đặt hỏa tiễn phòng không trên đảo Phú Lâm, nhưng nói rằng báo chí Tây Phương cố ý làm lớn chuyện.

Ngoại Trưởng Trung Quốc cũng bào rằng tất cả những gì Bắc Kinh làm ở vùng Biển Đông đều theo đúng quy định của luật pháp quốc tế, tức Bắc Kinh được quyền tự vệ, và chủ quyền các vùng đảo mà Bắc Kinh hiện diện đều thuộc về Trung Quốc.

Ông Vương Nghị còn nói thêm rằng truyền thông thế giới nên chú ý đến những ngọn hải đăng mà Trung Quốc dựng ở Biển Đông để giúp tầu bè qua lại, gọi đó là thiện chí của Hoa Lục.

Bản tin mới nhất của hãng thông tấn Reuters trích dẫn lời một chuyên gia Trung Quốc đang làm việc tại Đại Học Thượng Hải nói rằng đảo Phú Lâm là hòn đảo của Trung Quốc, do đó, Bắc Kinh có quyền đặt hỏa tiễn phòng không trên đảo, cũng như có toàn quyền quyết định có dùng hòn đảo này vào mục tiêu quân sự hóa hay không.

Tin Trung Quốc đặt hỏa tiễn phòng không và hệ thống radar trên đảo Phú Lâm được phổ biến chỉ ít giờ đồng hồ sau khi thượng đỉnh Hoa Kỳ-ASEAN kết thúc tại bang California.

Trong cuộc họp báo, Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama nói rằng ông và các nhà lãnh đạo ASEAN thảo luận với nhau về tình hình an ninh Biển Đông, về điều cần thiết phải làm là giảm bớt căng thẳng đang có, và đồng với nhau là tất cả mọi tranh chấp đều phải được giải quyết theo đường lối ôn hòa, đúng với luật pháp quốc tế.

Tổng Thống Hoa Kỳ cũng nói rằng thượng đỉnh Hoa Kỳ-ASEAN là bằng chứng xác nhận quyết tâm của nước Mỹ đối với vùng Châu Á-Thái Bình Dương, quyết tâm xây dựng trật tự trong khu vực, buộc tất cả các nước phải thuân thủ đúng với luật lệ quốc tế và mọi quốc gia đều được tôn trọng ngang nhau, không phân biệt đó là nước lớn hay nước nhỏ.

Tống Thống Obama cũng cam kết chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ các nước đồng minh và các nước bạn ở Đông Nam Á, để giúp những nước này tăng cường khả năng bảo vệ an ninh hàng hải.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là bản tuyên bố chung được phổ biến sau 2 ngày họp thượng đỉnh không có chữ “Trung Quốc” hay “Biển Đông”, chỉ nói là tất cả các quốc gia cam kết giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không đe dọa hay sử dụng võ lực, tất cả mọi giải pháp đều đi đúng với luật pháp quốc tế, bao gồm cả những quy định được ghi trong Công Ước Liên Hiệp Quốc Về Luật Biển ban hành hồi 1982.

Tin bên lề chúng tôi ghi nhận được cho hay bản tuyên bố chung được Hoa Kỳ và 10 nước ASEAN thông qua sau nhiều tranh cãi, lý do là vì Trung Quốc gây áp lực với Lào và Campuchia, nên 2 nước vừa nói không đồng ý với tất cả các văn kiện chỉ trích hành động mang tính gây rối mà Bắc Kinh đã và đang làm ở Biển Đông.

Một nhà ngoại giao yêu cầu không nêu danh tánh còn nói với chúng tôi rằng tại Thượng Đỉnh, cả Lào lẫn Campuchia đều nhắc lại quan điểm của họ là ASEAN không nên can dự vào chuyện tranh chấp chủ quyền đang diễn ra Biển Đông, vì đó là chuyện giữa các nước liên can và Trung Quốc.

Trung Quốc đặt hỏa tiễn phòng không và radar trên đảo Phú Lâm cũng được phổ biến vào đúng ngày đánh dấu 37 năm cuộc chiến biên giới Việt-Trung 1979 diễn ra. Trong ngày hôm nay, nhiều nhóm dân, trí thức, các nhà hoạt động đã tập họp ở Sài Gòn và Hà Nội để tưởng niệm những người Việt hy sinh trong cuộc chiến này. Những người tham gia lễ tưởng niệm cũng đã hô to những khẩu hiệu chống Trung Quốc.