Hai Cụ Phan Chưa Nói Hết...
Trần Công Lân
Qua lịch sử Việt Nam, chúng ta đều biết cụ Phan Bội Châu chủ trương cách mạng để giải phóng dân tộc và cụ Phan Chu Trinh chủ trương nâng cao dân trí mới hy vọng thoát khỏi ách thực dân Pháp. Nhưng cả hai đều chưa nói hết là nếu làm cách mạng hay nâng cao dân trí thì như thế nào.
Một trong những hậu duệ theo đuổi công việc đó là Lý Đông A, đã bỏ tuổi trẻ ra để tìm kiếm và thực hiện nhưng không thành. Vì sao không thành? Đó vẫn là câu hỏi lớn cho tất cả những ai quan tâm đến vận mệnh dân tộc và đất nước. Tìm đọc lại những tài liệu về Duy Dân để hiểu nguyên do vì sao cả hai con đường đã không thực hiện được thì ngày nay, thế hệ 2000 theo như Lý Đông A nói có thể vượt qua không?
Con đường cách mạng
Sau một thời gian nghiên cứu, Lý Đông A đưa ra tư tưởng Duy Dân trong khi các tổ chức, đảng cách mạng xuất hiện với chủ trương chống Pháp nhưng tất cả đều bị dập tắt phải bỏ ra nước ngoài (Trung Hoa, Nhật, Thái). Khi cách mạng vô sản thành hình tại Nga rồi tràn sang Trung Hoa thì đảng Cộng Sản Việt Nam (CSVN) được trợ giúp và vươn lên nắm độc quyền lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp để nắm chính quyền 1945.
Vì sao các đảng quốc gia thất bại? Không có tài liệu nào nói rõ nhưng theo những gì Lý Đông A để lại thì có thể hiểu: thực hiện cách mạng phải có con người cách mạng và lý thuyết cách mạng. Chúng ta không có cả hai. Khi Lý Đông A chỉ ra thì đã quá trễ trước thời cuộc và đó là lý do ông nhìn về tương lai: thế hệ 2000.
Con người cách mạng là con người phải có tu dưỡng. Nhìn về phía cộng sản thì con đường tu dưỡng của cộng sản là thủ đoạn "lấy cứu cánh biện minh cho phương tiện". Phương tiện đó là Ác: thủ tiêu, dối trá, bạo lực, ám sát, đe dọa, khủng bố, ngăn chận thông tin sự thực.... Nhưng Lý Đông A cũng không nói rõ là tu dưỡng như thế nào.
Lý thuyết cách mạng của cộng sản là thiên đường Xã Hội Chủ Nghĩa chỉ là bánh vẽ để lừa gạt trí thức lẫn nông dân vào tròng và khi gia nhập thì bạo lực sẽ kiểm soát và con người không lối thoát. Tư tưởng Duy Dân đưa ra cấu trúc chính quyền, hoạt động của Hành Pháp, Lập Pháp và Tòa Án cũng như cân bằng quyền lực giữa các cơ chế với sự kiểm soát của công dân đoàn dưới hình thức đan quyền. Không có con người cách mạng thì có lý thuyết cách mạng cũng vô ích. Nhưng vì sao phải chờ thế hệ 2000?
Con đường "nâng cao dân trí"
Tại các nước nhược tiểu đầu thế kỷ 20 thì giới tiểu tư sản: thầy giáo, trí thức, nhà báo, tiểu thương, nhà văn, công tư chức là những người có chút kiến thức và thời gian để tìm hiểu về chính trị thời cuộc nhưng đa số thiếu tu dưỡng để chấp nhận hy sinh cho đại cuộc. Nhìn vào nước Nhật thì trước khi đổi mới, giai cấp võ sĩ đạo đã thiết lập một hệ thống chặt chẽ cho xã hội về niềm tin, tự hào dân tộc và tinh thần trách nhiệm cao độ. Khi giới võ sĩ đạo quyết tâm ủng hộ tướng quân hay vua thì cả nước sẽ theo. Dân trí sẵn sàng đổi mới.
Để có lãnh đạo thì phải có trình độ tu dưỡng cao để biết mình, biết người nhưng vua quan nhà Nguyễn đã không có tầm nhìn như Minh Trị Thiên Hoàng của Nhật để cải tổ đất nước. Khi đất nước Việt Nam chia 3 thì giới tiểu tư sản cũng chia 3 làm suy yếu tiềm lực dân tộc. Không có thầy chỉ đạo, không có tu dưỡng, không có lãnh đạo… phe quốc gia không thể chống lại đảng cộng sản dùng bạo lực khống chế trí thức và lừa dối để lường gạt dân nghèo. Như vậy cho dù có lý thuyết cách mạng thì ai sẽ mang đến với người dân? Người dân cần cơm áo. Đó là kinh tế. Người không có thời giờ tìm hiểu sâu xa về lý thuyết, tư tưởng cách mạng hay hệ thống chính trị. Để giúp người dân hiểu và tham dự cuộc cách mạng lâu dài là nhiệm vụ của các tổ chức đấu tranh.
Thời và thế đã không đến với Việt Nam và Lý Đông A phải chấp nhận để nhìn về tương lai 2000.
Con đường hôm nay
Muốn xây ngôi nhà thì phải có nền móng trước đã. Cấu trúc tư tưởng Duy Dân cho thấy ngôi nhà Việt Nam sẽ xây như thế nào? Ai sẽ thực hiện?
Tầng lớp trí thức là đội ngũ tiên phong nhưng có kiến thức không phải là có tu dưỡng. Đợi đến khi có bằng cấp, gia đình, tài sản mới tu dưỡng thì quá trễ. Còn tu dưỡng như thế nào thì Lý Đông A không nói chi tiết nhưng Krishnamurti đã nói trong "Tự do đầu tiên và cuối cùng". Đó là cái tôi (ngã). Bạn có hiểu và thực hiện được hay không là chuyện của bạn. Có tu dưỡng mới sống và làm những gì Lý Đông A nói về Cách Mạng, Cơ Năng Hiến Pháp, Bình Sản Kinh Tế.
Lý Đông A có phải là tiên tri về thời cuộc hay không nhưng tới thời đại 2000; với những phương tiện truyền thông, kỹ thuật thông tin toàn cầu, hợp tác kinh tế, ảnh hưởng chính trị, môi sinh, khí hậu, bệnh tật...cho thấy các quốc gia gần nhau hơn và các khác biệt phải được giải quyết để loài người có thể tồn tại và Việt Nam không thoát ra khỏi thông lệ đó.
Nhưng cuộc chiến giữa Thật-Giả, Thiện-Ác vẫn còn đó. Tư tưởng Lý Đông A nói về cách mạng nhưng vẫn chưa thấy con người cách mạng. Chương trình cải tạo xã hội, xây dựng dân trí theo Duy Dân vạch ra nhưng đội ngũ nào sẽ thực hiện?
Biến cố 1975 khiến dân Việt phải bỏ nước ra đi vì nạn cộng sản và có mặt khắp nơi trên thế giới. Người Việt có mặt khắp nơi nhưng có học hỏi được gì chăng, sau gần 50 năm đất nước bị cai trị bởi đảng cộng sản Việt Nam? Lớp người Việt Nam Cộng Hòa 1954-1975 đang phai tàn nhưng văn hóa của Việt Nam Cộng Hòa dưới chế độ dân chủ vẫn còn đó. Theo gương người xưa thì không gặp thời phải ý thức lui về, dạy học để truyền lại kinh nghiệm lịch sử cho lớp hậu sinh.
Để thay đổi Việt Nam qua một cuộc cách mạng hay nâng cao dân trí vẫn chỉ là một. Một lớp người tiên phong, có tu dưỡng để nắm tư tưởng và thực hiện.
Và dân tộc Việt Nam vẫn chờ đợi.