Viet Thanh Nguyen, thành viên hội đồng Pulitzer người Mỹ gốc Á đầu tiên, nói về việc vai trò mới của anh ấy vượt lên trên văn học như thế nào

Viet Thanh Nguyen, thành viên hội đồng Pulitzer người Mỹ gốc Á đầu tiên,  nói về việc vai trò mới của anh ấy vượt lên trên văn học như thế nào

"Cộng đồng người Mỹ gốc Việt là nhóm người Mỹ gốc Á duy nhất có đa số ủng hộ Trump, và tôi không ngại lên tiếng chê trách ... sự phân biệt chủng tộc, sự đồng lõa và thói đạo đức giả của họ."

Victoria Namkung
NBC News
29/09/2020

Dịch bởi: Người Mỹ Gốc Việt

Cuộc đời của Nguyễn Thanh Việt thay đổi khi anh đoạt giải Pulitzer về tiểu thuyết năm 2016 với cuốn tiểu thuyết đầu tay gây sửng sốt "The Sympathizer” ("Người đồng cảm"). Trong những năm gần đây, Nguyễn, Chủ tịch được nhiều người biết đến của phân khoa Anh văn Aerol Arnold của Đại học Nam California (USC), đã trở thành một cây viết đóng góp ý kiến ​​cho The New York Times, nhận được khoản Tài trợ MacArthur (thường được biết như là "tài trợ thiên tài"), đã thực hiện vô số buổi nói chuyện trên khắp nước Mỹ và xuất hiện cả trên chương trình “Nói chuyện Đêm khuya cùng Seth Meyers" ("Late Night with Seth Meyers.")

Thành tích mới nhất của anh là một trong những thành tựu được ghi vào sách lịch sử: Nguyễn đã tham gia Hội đồng Giải thưởng Pulitzer với tư cách là thành viên người Mỹ gốc Á đầu tiên trong lịch sử 103 năm của tổ chức này. Tác giả tiên phong này sẽ phục vụ trong thời hạn ba năm có thể gia hạn hai lần, tối đa chín năm.

Anh Nguyễn nói, 49 tuổi, cho biết: "Họ đã hỏi tôi vài năm trước đó nhưng tôi không thể làm được vì tôi còn bận nhiều việc và đang cố gắng hoàn thành phần tiếp theo của cuốn ‘The Sympathizer'."

Cô R.O. Kwon, tác giả một cuốn sách bán chạy nhất tựa “Những kẻ bạo động" ("The Incendants"), nói rằng lẽ ra không phải mất nhiều thời gian để Hội đồng Giải thưởng Pulitzer thu nhận một người Mỹ gốc Á nhưng bây giờ đã có, cô cho biết cô rất vui. Cô nói: “Tôi nghĩ điều đó thật tuyệt vời, và may mắn cho chúng ta - Việt là một nhà văn xuất sắc, đột phá và là một nhà tranh đấu vững vàng cho những tiếng nói bên lề. Anh ấy mở những cánh cửa và giữ cho chúng luôn rộng mở cho những người khác."

Thời thế đã thay đổi kể từ những ngày Nguyễn tốt nghiệp đại học California, Berkeley, nơi trưởng khoa của anh nói với anh rằng anh không thể viết luận án về văn học người Mỹ gốc Việt vì anh sẽ không bao giờ tìm được việc làm. Thay vào đó, anh mở rộng nghiên cứu của mình sang văn học người Mỹ gốc Á.

Cuốn sách đầu tiên của anh "Chủng tộc và sự Kháng cự: Văn học và Chính trị trong cộng đồng Mỹ gốc Á" ("Race and Resistance: Literature and Politics in Asian America") xuất bản năm 2002, nghiên cứu văn học của người Mỹ gốc Á bắt đầu với Onoto Watanna năm 1896 và kết thúc với Lois-Ann Yamanaka năm 1996.

Anh nói: “Đối với nhiều nhà văn người Mỹ gốc Á đã xuất bản từ cuối thế kỷ 19 cho đến những năm 1990, họ biết rằng họ rất hiếm và những câu chuyện của họ cũng rất hiếm. Có rất nhiều áp lực đối với họ, bởi vì họ là những người đầu tiên. Họ biết gia đình và cộng đồng của họ sẽ nhìn vào những tác phẩm này. Có rất nhiều cảm giác mãnh liệt rằng họ là người đại diện."

Nguyễn nhớ lại anh đã từng có thể theo kịp tất cả các tài liệu do người Mỹ gốc Á viết, nhưng giờ anh thấy điều đó là không thể bởi sự bùng nổ gần đây của thơ, tiểu thuyết và hồi ký.

Anh Nguyễn, người viết cuốn sách phi hư cấu "Không có gì chết: Việt Nam và ký ức chiến tranh” (Nothing Ever Dies: Vietnam and the Memory of War) và tập truyện ngắn, "Những người tị nạn" (The Refugees) nói rằng: "Trong tất cả các lĩnh vực sản xuất nghệ thuật ở đất nước này, người Mỹ gốc Á thực sự tìm thấy sự sung mãn và thành công nhất trong văn học."

Anh cũng đã biên tập  “Kẻ Xa Quê" ("The Displaced"), gồm 17 bài tiểu luận của các nhà văn tị nạn, và gần đây nhất đã đồng sáng tác cuốn sách thiếu nhi “Chú gà trên Biển cả" ("Chicken of the Sea") với con trai của mình, Ellison Nguyễn, khi đó 5 tuổi.

Anh nói rằng mặc dù ngành xuất bản vẫn chủ yếu là người da trắng, nhưng người Mỹ gốc Á đã tìm thấy thành công trong văn học một phần vì đây là một loại hình nghệ thuật chi phí thấp để thâm nhập.

Anh nói: “Một loại hình nghệ thuật càng đắt tiền, thì những người bị loại trừ càng khó thâm nhập. "Đó là lý do tại sao bạn có Hollywood, nơi có khả năng chống lại sự thay đổi và dễ bị thành kiến ​​nhất đối với những câu chuyện của người Mỹ gốc Á, trong khi trong văn học, đặc biệt là thơ, nghệ thuật văn học ít tốn kém nhất, là nơi những người bị loại trừ có cơ hội. Bởi vì ai cũng có thể viết. "

Anh tin rằng gánh nặng đại diện mà các tác giả người Mỹ gốc Á từng cảm thấy không còn quá nặng nề đối với các nhà văn ngày nay, điều này cho phép tạo ra sự lập dị và thử nghiệm nhiều hơn. Nguyễn cho biết tiểu thuyết của chính anh có lợi là được xuất bản sau khi văn học Việt Mỹ "có một vài thập kỷ để thực sự phát triển."

Cuốn "The Sympathizer", được phát hành vào năm 2015 trùng với dịp kỷ niệm 40 năm kết thúc Chiến tranh Việt Nam, đề cập đến vai trò của Hoa Kỳ tại Việt Nam và kể  một kẻ vô danh nửa Việt, nửa Pháp không tên làm việc như một điệp viên hai mang trong thời hậu chiến.

Phần tiếp theo rất được mong đợi bắt đầu từ nơi mà cuốn tiểu thuyết từng đoạt nhiều giải thưởng đã kết thúc. Cuốn "The Committed", một tác phẩm văn học kinh dị lấy bối cảnh ở Paris, sẽ được xuất bản vào tháng Ba.

Anh nói: “Tôi nghĩ điều quan trọng là phải điều tra và thẩm vấn những gì người Pháp đã làm ở Việt Nam, bởi vì Pháp và Mỹ là hai trong số các cường quốc thuộc địa lớn trong thế kỷ trước, và tầm nhìn của họ về dân chủ, giải phóng và tự do và vân vân chắc chắn là rất quan trọng trong cuộc đời tôi và quyết định số phận của rất nhiều người ở rất nhiều quốc gia."

Nguyễn biết những ảnh hưởng lâu dài của chiến tranh, chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa thực dân từ chính kinh nghiệm bản thân.

Anh đến Hoa Kỳ vào năm 1975 cùng gia đình với tư cách là một người tị nạn 4 tuổi và ban đầu được định cư trong một trại ở Fort Indiantown Gap, Pennsylvania. Họ đã tách ra và sống với những người Mỹ bảo trợ trong vài tháng trước khi đoàn tụ trở lại để chuyển đến San Jose, California, nơi cha mẹ anh mở một trong những cửa hàng tạp hóa Việt Nam đầu tiên trong thành phố.

Cha mẹ của Nguyễn làm việc quần quật quanh năm và từng bị bắn bị thương trong một vụ cướp có vũ trang tại cửa hàng của họ vào đêm Giáng sinh. Khi anh còn là một thiếu niên, gia đình anh là nạn nhân của một cuộc xâm nhập gia cư bất thành, trong đó kẻ đột nhập đã chĩa súng vào mặt tất cả họ.

Anh nói: “Tôi luôn nói thẳng. Cuốn sách đã cho tôi một nền tảng lớn hơn để nói lên tất cả những gì tôi đã luôn nói."Khi là sinh viên đại học tại Berkeley, nơi sau này anh nhận bằng tiến sĩ về Anh văn, Nguyễn đã góp sức cho công bằng xã hội và viết xã luận cho tờ báo của trường.

Là một nhà phê bình văn hóa, anh ấy bao quát mọi thứ, từ kiểu đại diện mang định kiến ở Hollywood đến phản ứng của chính phủ đối với Covid-19 và thậm chí cả cộng đồng của chính anh ấy khi được phép.

Nguyễn nói: "Cộng đồng người Mỹ gốc Việt là nhóm người Mỹ gốc Á duy nhất có đa số ủng hộ Trump, và tôi không ngại chê trách việc người Mỹ gốc Việt vì sự phân biệt chủng tộc, sự đồng lõa và đạo đức giả của họ."

"Nếu người Mỹ gốc Á đứng về phía bất công, công việc của chúng ta là phải phê phán chính cộng đồng của chúng ta." 

Nguyên bản tiếng Anh: Viet Thanh Nguyen, 1st Asian American Pulitzer board member, on how his new role transcends literature