Nguyễn Duy Nghĩa

Này nhé, báo giấy ra hàng ngày, lề phải của tổ chức chính trị lớp kế thừa, đăng hẳn hoi. Đó là tin-bài phản ảnh về hiện tượng nhiều tặng phẩm bằng bạc kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành than, gọi tắt là “huy chương bạc” do nhiều công nhân mỏ ở Quảng Ninh vừa được nhận đem bán cho ngay các hiệu vàng bạc đá quý tại địa phương.

Hiện tượng hy hữu này đã từng diễn ra ở Liên Xô (cũ) sau khi Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết đổ sụp, nhiều người mang cả rổ huân chương đem bán. Còn ở ta nghe nói có trường hợp gia đình gánh huân chương, bằng khen lên trụ sở trả lại chính quyền. Cũng lại được nghe lời bài hát ca ngợi các cụ già ở Thanh Hóa bắn rơi máy bay thời chiến tranh phá hoại được chế là “Huân chương các cụ không lấy đâu, các cụ thích lấy trâu – dễ chia”.

Thì ra không phải thời nay theo cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nay mà từ các thời bao cấp, bên tây hay ta đều muốn vật chất hóa các phần thưởng tinh thần cao quý.

Lâu nay, phàm cứ đến ngày truyền thống, ngoài lễ mít tinh kỷ niệm trọng thể, đãi dằng linh đình, thế nào cũng phải có quà lưu niệm. Lớn như dịp Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, quan chức danh dự đều được biếu con rồng mạ màu vàng còn xoàng ra đồng hồ treo tường, cặp da, bộ ấm chén sứ, nhất loạt đều ghi tên, kẻ tuổi sự kiện rành rành bán không ai mua, cho không đắt thì cất trên nóc tủ cho bụi phủ. Song khi hay tin, công nhân vùng mỏ Quảng Ninh bán “huy chương bạc” mới giật mình. Thì ra nó bán được cho hiệu kim hoàn làm…nguyên liệu đầu vào. Ô hô cười… ra nước mắt.

Việc bán huy chương bạc nói trên xảy ra khi dư âm của sâu chuỗi các sự kiện Kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống vẻ vang của Vùng mỏ anh hùng còn nóng hôi hổi (ngày 12/11/2036 – 12/11/2016). Nào là Đoàn Đại biêủ ngành than của Quang Ninh được về Hà Nội gặp Chủ tịch nước ân cần thăm hỏi, động viên, hứa hẹn; thưởng ngoạn cảnh trí Thủ đô nghìn năm văn hiến, thành phố vì hòa bình; báo cáo với Bác Hồ dù đã đi xa Người vẫn dõi theo bước chân của Vùng mỏ anh hùng vì Người đang sống trong sự nghiệp của chúng ta. Lễ Kỷ niệm hoành tráng được truyền hình trực tiếp trên sóng VTV trước đông nghịt các văn võ bá quan cỡ bự từ Thiên đình sa giá và hơn 7.000 cán bộ, công nhân ưu tú ngành than. Nhân dịp này, tỉnh Quảng Ninh đã đón nhận Bằng chứng nhận Di tích cấp quốc gia “Địa điểm Bác Hồ về thăm mỏ Đèo Nai”. Dĩ nhiên là tổng chi phí cũng rất …hoành tráng. Rồi cũng dịp này Quảng Ninh đầu tư 198 tỷ đồng dựng cổng chào “uy nghi, vững chãi, khác biệt” cho vùng đất vàng đen – khai thác ngày càng khó.

Không chịu ngây ngất thụ hưởng ý nghĩa cao đẹp của tấm huy chương bạc mà lóa mắt trước trăm nghìn đồng khiến những người đại diện cho thế hệ cách mạng ưu tú nỡ lòng đem chuyển đổi mục đích sử dụng ngay tắp lự. Việc bán huy chương cấp tập, ồ ạt dễ bị ép cấp, ép giá. Nhưng đừng hồ đồ suy diễn, đổ oan cho chủ các hiệu kim hoàn lợi dụng phần vì khi phân kim tỷ lệ bạc nguyên liệu không cao, phần khác theo máu nghề nghiệp có người bán cứ mua chứ nào biết ai sẽ mua lại đê ăn chênh lệch. Vốn treo là cái chắc. Thời buổi vàng thau còn lẫn lộn huống hồ cái thứ bạc… như vôi.

Với các ông to bà lớn, trăm nghìn chả là cái gì, chứ với thợ lò đen nhẻm chỉ đôi mắt trắng là lồ lộ thì nó to lắm, phải bán ngay để thêm tiền cho vợ đi chợ, cho con đóng học phí, mua thuốc cho bố mới vào viện, hoặc rủ nhau làm vài vại… lấy khí thế hùng dũng, hơn hở trước ống kính vác cuốc lên vai ta tiến quân vào lò mà lòng thì nặng chĩu không biết bọc nước lơ lửng trên đầu khi nào bục.

Nhưng với nhà chức trách ngày đêm lo bán phát tặng thưởng thì bẽ mặt quá. Thành thủ – cũng theo tờ báo nọ đưa tin: Liên quan đến vụ này, ngày 30/11 Văn phòng Chính phủ đã thông báo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, yêu cầu Tập đoàn than khoáng sản Việt Nam kiểm tra việc làm quà tặng và sử lý nghiêm tập thể cá nhân vi phạm (nếu có) và báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/12/2016.

Có thế chứ. Kịp thời – nghiêm minh – quyết liệt là tinh thần xuyên suốt của một chính phủ hành động, liêm chính. Việc mới toanh, nên người liên quan chắc chắn vẫn tại chức, người nào về hưu hoặc bị luân chuyển chí ít cũng phải từ 1/1/2017. Ai nỡ hành sử ngay, năm hết tết đến rồi. Và người nào dính chàm cũng chí ít là phải chịu tuyên phạt “thiếu tinh thần trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng, song có nhân thân tốt nên chỉ nghiêm khắc rút kinh nghiệm”, không thì khiển trách, cảnh cáo.

_____

Đất Việt

Công nhân bán kỉ niệm chương ngành than, giá chỉ 160.000đ

Sơn Ca

4-12-2016

Thời gian qua, có nhiều phản ánh công nhân mang kỉ niệm chương bằng bạc kỷ niệm 80 năm ngành than đi bán.

Nhiều người đem bán 

Ngày 3/12, chia sẻ với Đất Việt, chị Nguyễn Thị Loan – chủ cửa hàng vàng bạc đá quý Châu Loan (P.Hà Lầm, TP.Hạ Long) cho biết: “Thời gian gần đây, cửa hàng tôi đón tiếp rất nhiều các khách hàng mang theo một chiếc huy chương bạc đến để bán hoặc để đổi sang loại khác.

Hiện cửa hàng vàng bạc của chúng tôi cũng khá đông khách, nên chia thành 2 chi nhánh, về số lượng cả 2 bên thu mua được thì tôi không rõ, nhưng chỉ định lượng là khá nhiều”.

Bên cạnh đó, theo chị Loan, vàng bạc này chúng tôi thu mua vào như một sản phẩm vàng bạc, dựa theo giá trị % bạc.  

Khi đến khách hàng thường nói có 1 miếng bạc không sử dụng đến muốn đổi sang mẫu khác, thì cửa hàng đo độ tuổi bạc thấy ổn, thì đổi sang cho sản phẩm bạc khác để khách hàng đeo, không thông báo mức giá, chỉ thông báo mức cược thêm tiền.

Một trường hợp khác, thì khách hàng mang đến bán thẳng, giá thành mua thì chúng tôi trả với giá 160.000đ, còn khách mà quen biết thân thiết có thể trả lên 200.000đ.

“Bản thân tôi chỉ thấy đặc biệt, tại sao nhiều khách hàng của mình lại có sản phẩm giống nhau như vậy. Trong hóa đơn, tôi cũng ghi rõ khách hàng mang bạc đến đổi huy chương lấy dây và nhẫn, sản phẩm khác để sử dụng.

Cái huy hiệu đó người thường nhìn cũng biết giá trị của nó là bao nhiêu nếu cân trọng lượng bạc, mua một dây bạc và tiền công làm dây bạc luôn cao hơn trọng lượng bạc mà chúng ta mua. Còn huy hiệu đó nếu cân trọng lượng lên giá thành sẽ khác hoàn toàn, vì với vàng – bạc nếu là một cục thì giá trị khác, còn huy hiệu, sản phẩm trang sức sẽ khác.

Giá trị vật phẩm cũng tùy vào lượng bạc, nhưng giá thành 640.000đ cho một kỉ niệm chương đó là hoàn toàn không có. Như một đồng xu bạc cửa hàng bán cho khách đánh cảm, chuẩn bạc 9999 giá cũng bằng 1 phần số tiền kia”, chị Loan cho biết thêm.

TKV phải báo cáo Thủ tướng

Trong một diễn biến liên quan, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Tập đoàn TKV kiểm tra, công khai chi phí làm quà tặng, trong đó có việc đúc logo làm kỷ niệm chương cho cán bộ được thông tin tốn 70 tỉ đồng và xử lý nghiêm đối với tập thể, cá nhân có sai phạm.

Cùng với đó, Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam phải báo cáo phương án tái cơ cấu, tiết kiệm chi phí, thực tế lượng than tồn kho và việc đảm bảo đời sống cho cán bộ, công nhân mỏ. Kết quả thực hiện báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/12/2016.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ nhận được thư phản ánh việc TKV chi tiêu vào việc đúc logo kỷ niệm ngày truyền thống thợ mỏ một cách lãng phí, vi phạm chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, gây dư luận không tốt trong cán bộ, công nhân ngành than.

Trước việc này, trao đổi với Đất Việt, ông Phạm Trung Hưng – Chánh Văn phòng TKV cho biết: “Thủ tướng chỉ đạo thì TKV sẽ thực hiện đúng, sẽ báo cáo trong thời gian sớm nhất”.

Về phía ông Nguyễn Ngọc Lân -Phó Chánh văn phòng TKV: “Đến ngày 1/12, TKV vẫn chưa nhận được văn bản chỉ đạo chính thức từ phía văn phòng Chính phủ, nếu nhận được chúng tôi cũng sẽ báo cáo ngay”.

Theo ông Lân, về việc tặng các vật kỉ niệm không chỉ có TKV mà nhiều nơi khác cũng đã từng làm.

Khi bán ra thị trường chỉ có giá vài trăm. Ảnh: báo Đất Việt

Ngày 21/11, từng chia sẻ với Đất Việt, ông Lân từng nói: “Tập đoàn xác định dịp kỷ niệm 80 năm ngày truyền công nhân vùng mỏ – Truyền thống ngành than là rất đặc biệt nên ngay từ đầu năm phía công đoàn đã lên ý tưởng giúp lãnh đạo tập đoàn về mẫu vật phẩm quà lưu niệm để tặng cho đại biểu, cán bộ viên chức, người lao động trong toàn tập đoàn.

Tập đoàn cũng đắn đo vì ngày lễ kỉ niệm của đơn vị nào cũng sẽ có tiền thưởng và quà kỉ niệm, một số đơn vị thì làm bộ ấm chén, có nơi lại tặng áo sơ mi, có nơi thì tặng đồ pha lê…

Sau khi bàn bạc, lãnh đạo tập đoàn đồng ý phê duyệt, vật phẩm quà lưu niệm là kỉ niệm chương, vật liệu được giao cho Nhà máy đồng Tăng Loỏng sản xuất, bởi vì, khi làm đồng sẽ cho ra vàng, bạc, có nghĩa đây là sản phẩm đi kèm với ngành”.

Thế nhưng, theo ông Lân, con số 70 tỷ không chính xác, vì Tập đoàn không ép buộc, mà tùy đơn vị, có đơn vị mua, có đơn vị không mua, nên không thể tính là 12 vạn kỉ niệm chương. Sau khi các đơn vị thống nhất nội bộ, thì gửi đơn đặt hàng cho các đơn vị sản xuất làm, chứ chúng tôi không bắt phải mua.

Trước thông tin, một số công nhân mang quà lưu niệm này ra một số cửa hàng vàng bạc ở TP. Cẩm Phả để bán, theo ông Lân, chỉ có một số công nhân trẻ chứ không phải số đông.

Về giá bán lại quá rẻ so với giá trị thực, ông Lân chỉ rõ: “Ví dụ nếu cùng 1 lượng vàng vừa ở kho ra đem bán thì giá sẽ không được bao nhiêu, nhưng mua cả dây chuyền thì lại rất đắt, vì đó là một sản phẩm mỹ nghệ.

Đắt ở công chế tác, thông thường sản phẩm mỹ nghệ thì giá trị vật liệu chỉ 30-35% là cùng, chủ yếu là công chế tác, ý tưởng thiết kế, rất nhiều vấn đề đi kèm, đó là sản phẩm handmade”.