Xây hồ Ka Pét tiềm ẩn nguy cơ xung đột sắc tộc

20 Tháng Chín 20239:17 CH(Xem: 351)
  • Tác giả :

Xây hồ Ka Pét tiềm ẩn nguy cơ xung đột sắc tộc

 
Xây hồ Ka Pét tiềm ẩn nguy cơ  xung đột sắc tộcThánh địa Mỹ Sơn, di tích lịch sử của người Chăm ở Quảng Nam. Ảnh: AFP
icon-zoom Photo: RFA






RFA




Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ liên quan và UBND tỉnh Bình Thuận sớm hoàn thành dự án hồ Ka Pét để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương mặc dù dự án đang gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ người dân, nhất là cộng đồng sắc tộc Chăm.

Trong bài viết sau đây, ông Phạm Khanh, một người sắc tộc Chăm, hiện đang ở Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận và cũng là nhà nghiên cứu, bảo tồn văn hoá Chăm, cho RFA biết về những xung đột, bất cập nếu tỉnh Bình Thuận tiếp tục triển khai dự án trên.

Nguy cơ nhấn chìm khu Thánh Tích

“Đụng vào cái gì thì được chứ đụng vào vấn đề tôn giáo, tín ngưỡng, tâm linh thì ngàn đời sau người ta vẫn nhớ và nó dẫn đến nguy cơ xung đột sắc tộc thì làm sao. Chúng ta có thể có rất nhiều giải pháđể làm cái hồ đó, nhưng nếu đụng vào vấn đề xung đột sắc tộc thì không giải quyết được, khó lắm chứ không phải dễ đâu. Cho nên bây giờ vẫn còn kịp.”

Ông Phạm Khanh, một người sắc tộc Chăm, hiện đang ở Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận lên tiếng cảnh báo nguy cơ xung đột sắc tộc ngữa người Kinh và Chăm nếu các cơ quan chức năng địa phương vẫn tiếp tục thực hiện dự án hồ Ka Pét.

Là một người nghiên cứu, bảo tồn văn hoá Chăm, ông Khanh cho biết trong diện tích hơn 680 ha làm dự án hồ thuỷ lợi Ka Pét, có khoảng 162 ha rừng đặc dụng. Nếu dự án vẫn thực hiện, theo ông Khanh, khoảng 10 ha khu Thánh tích của người Chăm sẽ bị nhấn chìm dưới lòng hồ. Ông nói tiếp:

“Đến khi mình tiếp cận báo cáo về tác động môi trường và các tọa độ thì mình mới biết là tổng thể của 10 ha của khu thánh tích là nằm ngay trong lòng hồ, tức là bị nhấn chìm dưới khoảng bảy mét nước và cộng đồng người Chăm mất hoàn toàn thu thánh tích này. 

Cái đó cũng gây nhiều vấn đề khiến bọn tôi rất là xúc động và bối rối là phải xử lý vấn đề như thế nào.”

Theo phong tục, cứ mỗi bảy năm, bất kể chiến tranh hay trong mọi hoàn cảnh kinh tế nào, cộng đồng người Chăm vẫn sẽ hành hương về khu thánh tích này để thực hiện các nghi lễ thờ tự. Lần hành hương gần nhất được ghi nhận là vào năm 2019. Ông Khanh cho biết thêm:

“Nếu tương lai mà cái khu thánh tích này bị nhấn chìm thì rõ ràng ba huyện của người Chăm hiện tại là Hàm Thuận Bắc, Hàm Thuận Nam và Tánh Linh coi như không còn con đường để đi hành hương, tức đây là mảnh đất cuối cùng, không có địa điểm để hành hương bởi vì bây giờ nếu hành hương thì đến đâu.

Cả một cộng đồng ai cũng đang rất ngơ ngác rằng bây giờ với một khu cực kỳ linh thiêng như thế, đã có lịch sử chiều dài gần 300 năm ca chúng tôi tự nhiên bị nhấn chìm như vậy mà chính quyền không có một giải pháp cụ thể.” 

Di tích vẫn còn, nhưng…không được thừa nhận 

000_APH2001090258468.jpg
Người sắc tộc Chăm dâng lễ tại Thánh địa Mỹ Sơn. Ảnh: AFP

Trong báo cáo đánh giá tác động môi trường, phần đánh giá về các đối tượng tự nhiên có thể bị tác động bởi dự án này, có ghi rằng “Trong vùng ngập lòng hồ không có di tích văn hoá lịch sử, chỉ có khoảng 30 ngôi mộ của đồng bào dân tộc xã Mỹ Thạnh.”

Trên thực tế, ông Khanh cho biết, dù chưa được Nhà nước chính thức công nhận là di tích quốc gia, tuy nhiên, không thể phủ nhận giá trị văn hoá lịch sử của quần thể thánh tích này. Bởi, theo ông, hiện vẫn còn rất nhiều di tích vẫn hiện hữu, vẫn được cộng đồng người Chăm gìn giữ cẩn thận. Ông Khanh nêu cụ thể:

“Ví dụ như khu di tích trồng thuốc Nam. Những cây thuốc đặc biệt của cộng đồng người Chăm ở khu đó bây giờ vẫn còn và một ngôi mộ của ông quan chuyên về ngự y vẫn còn tồn tại ở chỗ đó.

Rồi có những địa danh như suối đá bàn là nơi để luyện binh khí và khu dùng cho các binh sĩ, tướng tá đến ăn uống, nghỉ ngơi…

Tức là di tích vẫn còn tồn tại ở đó chứ không phải hoàn toàn chỉ là rừng mà không tồn tại bất cứ một thứ gì, di tích vẫn còn rất cụ thể.”

Theo ông Khanh, ngay cả phần mộ của Pô Cei Khar Mâh Bingu, mà người Kinh gọi tắt là “Mộ Cậu” hay “Mộ Cậu Hoa”, được xem như là trái tim hành hương của cộng đồng người Chăm và Raglai ở ba huyện Hàm Thuận Bắc, Hàm Thuận Nam, Tánh Linh cũng sẽ biến mất nếu Chính phủ tiếp tục dự án này.

Pô Cei Khar Mâh Bingu là một tướng tài trong triều đình của Chăm Pa nhưng do bất đồng quan điểm nên ông mới lui về ở ẩn tại khu vực Nam Bình Thuận. Ông là người đã có công khai khẩn đất hoang ở khu vực ba huyện Hàm Thuận Bắc, Hàm Thuận Nam và Tánh Linh thuộc tỉnh Bình Thuận ngày nay. Ông Khanh cho biết như vậy và nói thêm rằng vì một số nguyên do như sợ khu mộ bị đột nhập hoặc bị phá hoại nên cộng đồng Chăm chuyển xương cốt của “Cậu Hoa” đến một nơi khác để bảo quản. Đến mỗi dịp hành hương lại đưa về khu mộ thật để làm nghi lễ:

“Khu mộ của Cậu vẫn nằm ở đó. Đặc biệt nhất là khu mộ đó vẫn tồn tại, không phải là mộ gió hoặc tưởng tượng mà trong ngôi mộ đó có xương cốt của ngài. Đặc biệt là đã gần 300 năm rồi mà xương cốt vẫn còn tồn tại, tức là nó giống như một viên xá lợi vẫn còn tồn tại cho đến hiện nay.

Và người Chăm ở tại Tánh Linh vẫn bảo quản cái đó, mỗi khi hành hương thì đưa cái xương cốt của ngài về tới ngay khu mộ đó.”

Ngoài ra, theo nghiên cứu của ông Khanh, Cậu Hoa còn là biểu tượng cho sự giao hảo giữa hai dân tộc Việt - Chăm:

“Đây là biểu tượng cho mối quan hệ giao hảo rất tốt. Người đó hồi xưa đã tạo điều kiện để hai dân tộc cùng tồn tại. Bây giờ anh lớn mạnh rồi anh chôn luôn hệ thống di tích mà chỉ có mỗi một câu nói rất là nhẹ nhàng rằng là mấy ông di di di tích đi chỗ khác, tôi hỗ trợ cho vài cái cây để che “Mộ Cậu”, thế là xong!”

Cần có giải pháp để đồng thuận lòng dân

image.gif
Khu vực rừng bị phá để xây dựng hồ chứa nước ở tỉnh Bình Thuận (hình chụp từ vệ tinh). Ảnh: Planet Labs

Theo Bộ Tài nguyên & Môi trường, dự án hồ chứa nước Ka Pét đã được Quốc hội phê duyệt Chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 93 năm 2019, với tổng mức đầu tư hơn 585 tỷ đồng.

Mục tiêu đầu tư là cung cấhơn 50 triệu mét khối nước tưới cho sản xuất nông nghiệp; cấp nước thô cho khu công nghiệp và sinh hoạt cho người dân; phòng, chống lũ và cải tạo môi trường, điều tiết nước cho vùng hạ du khu vực Hàm Thuận Nam và tỉnh Bình Thuận.

Là một người dân Bình Thuận, ông Khanh thấu hiểu nỗi vất vả vì thiếu nước, Tuy nhiên, theo ông, liệu có nên đánh đổi hơn 160 ha rừng đặc dụng và cả một khu đất thánh linh thiêng của người Chăm để lấy hơn 50 triệu mét khối nước hay không; hay Chính phủ nên chậm lại, tìm các giải pháp khác thay thế tốt hơn. Ông nêu ý kiến:

"Chủ trương của Nhà nước thì chắc chắn là những người dân chúng tôi sẽ ủng hộ một cách nhiệt liệt. Tuy nhiên, nguyện vọng chính đáng của cộng đồng người Chăm là vấn đề liên quan đến thánh tích của chúng tôi thì chính quyền tỉnh Bình Thuận cũng như Chính phủ và Quốc hội cũng phải có cái nhìn lại về khu di tích này.

Không phải chỉ có cộng đồng người Chăm ca chúng tôi không đâu mà cái này nó ảnh hưởng tới cả bình ổn 300 năm nữa. Nó cực kỳ quan trọng. Vì vậy, chúng ta có nên đánh đổi cái di tích để lấy 50 triệu mét khối nước hay không.

Tôi là dân cho nên chúng tôi không hiểu tầm chiến lược của các ông lớn. Nếu các ông nói rằng đổi được thì cứ đổi, nhưng nếu đổi thì các ông phải tính được tác hại của nó như thế nào.” 

Theo lời ông Khanh, cho đến nay, chính quyền tỉnh Bình Thuận chỉ một lần duy nhất mời năm chức sắc thuộc cộng đồng người Chăm lên UBND tỉnh để thông báo về việc sắp xếp di dời các di tích nằm trong khu vực thánh tích này, ngoài ra họ không bàn thêm về phương án di dời cụ thể. Ông Khanh nói tiếp:

“Thực ra thì thảo luận cho đến nay kết quả là một con số 0 to tướng. Bởi vì không thể nào chỉ có năm người đi họp như vậy mà có thể quyết định được rằng có di dời hay không.

Cái quyết định di dời hay không là vấn đề tâm tư nguyện vọng, ảnh hưởng đến cả một cộng đồng của chúng tôi. Ví dụ như bây giờ di dời rồi lỡ gia đình tôi bị nạn hay có vấn đề gì đi nữa thì ai sẽ là người chịu trách nhiệm cho dòng họ của tôi.” 

Nếu Nhà nước nhất quyết thực hiện dự án này và buộc di dời các di tích, theo ông Khanh Nhà nước cần có những giải pháp cụ thể:

“Ví dụ nếu Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận cảm thấy phải làm hồ Ka Pét đó thì chúng tôi có đề nghị rất rõ ràng cụ thể phải giải quyết triệt để vấn đề đồng thuận của cộng đồng người Chăm; bằng cách phải đề nghị ban phong tục Hàm Thuận Bắc triệu tập các cuộc họđể lấy ý kiến của người dân xem họ đồng ý di dời hay không”.

Điều thứ hai, ông Khanh đề nghị Chính phủ phải trả lại đúng diện tích và hiện trạng của khu thánh tích bị nhấn chìm, ông nói tiếp:

“Ví dụ ở trong này là 10 ha thì phải trả lại cho khu đó 10 ha và chúng ta sẽ di dời tất cả tất cả những di tích như khu mộ…

Di tích cũ nằm trong rừng khi đã bị chìm vào hồ nước rồi thì di tích mới thì phải khang trang và phải đáứng được nhu cầu hành hương tâm linh của cộng đồng người Chăm. 

Tôi nghĩ như thế thì người Chăm sẽ rất là mang ơn Chính phủ và UBND tỉnh Bình Thuận.”

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
30 Tháng Mười Một 2023
Song đó chưa phải là điểm đáng chú ý nhất. Góp ý của hai ông tướng quân đội, khi đó cùng là ĐBQH, mới đáng bận tâm. Tướng Sùng Thìn Cò (Phó Tư lệnh Quân khu 2), Ủy viên Ủy ban Quốc phòng An ninh (UB QPAN) Quốc hội khóa 14, nhắc ông Tô Lâm rằng: Lực lượng công an đã quá đông. Mỗi tỉnh ít nhất cũng có 3.000, tỉnh to thì 4.000 công an chính quy. Đông như thế mà còn thêm nhiều lực lượng nữa, chẳng lẽ lực lượng chính quy không đủ khả năng để chúng ta nắm tình hình, xử lý tình hình?
29 Tháng Mười Một 2023
Trước đây, thỉnh thoảng tôi cũng (kiên nhẫn) đọc các bài viết của ông Liêm đăng trên Danchimviet.infos, Tiếng Dân...nhưng càng đọc càng không hiểu ông Liêm muốn nói gì, nếu không muốn nói là những bài viết của ông Liêm...rỗng tuếch. Ông Liêm thường viết dài, dùng những từ ngữ cao siêu, khó hiểu, trích dẫn lời nói hoặc các đoạn văn từ tác phẩm của các triết gia như Friedrich Nietzsche, Sigmund Freud, George Wilhelm Hegel, Bertran Russel... để trang điểm cho bài viết của mình. Nếu chỉ có thế, chẳng có gi đáng nói. Chuyện đáng nói là càng ngày ông Liêm càng đi quá xa, vượt hẳn sự hiểu biết, lòng tự trọng của mình. Đó là chuyện ông...
27 Tháng Mười Một 2023
Tuy các cơ quan NGO quốc tế như Human Rights Watch, Amnesty International hay cả Liên Hiệp Quốc đều lên tiếng và quan ngại, nhưng CSVN vẫn luôn biện minh hàm hồ cả vú lập miệng em, rằng tất cả mọi nạn nhân đều vi phạm luật hình sự, đã qua một quá trình xét xử đúng quy trình, bị kết án. Việt Nam theo họ là một quốc gia độc lập, có chủ quyền và hệ thống pháp luật riêng, quốc tế phải tôn trọng. Hệ thống tòa án này bất công đến mức độ, lời chửi đổng của TNLT Nguyễn Văn Túc, trước tòa…”Địt mẹ tòa” trở thành một lời hiệu triệu của toàn dân hầu lật đổ độc tài CSVN và xây dựng một nền dân chủ pháp trị nghiêm chỉnh hơn.
27 Tháng Mười Một 2023
Nợ trái phiếu phát sinh trong 9 tháng đầu năm vào khoảng 167.983 tỷ, cộng với 419.000 tỷ nợ trái phiếu từ 2022, tổng khoảng 586.983 tỷ đồng. Nhưng trong số đó, 176.000 tỷ đồng nợ trái phiếu, tương đương 30% tổng giá trị trái phiếu BĐS, liên quan đến 69 doanh nghiệp BĐS, đã quá hạn trả nợ lãi theo cam kết (2).Về mặt kỹ thuật, tất cả những công ty này đã phá sản. Thuật ngữ "tái cơ cấu" chỉ là cách đánh tráo khái niệm, còn bản chất nợ không trả được là phá sản. Với tình trạng thị trường đóng băng như hiện tại, núi hàng tồn kho cần đến cả thế kỷ để tiêu thụ thì đến năm 2024, 329.500 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn bằng cách nào?
27 Tháng Mười Một 2023
Vế phần Việt Nam, tin quốc phòng cho biết: “Số Quân tại ngũ là 482.000 người. Dự bị 5.040.000 người. Ngân sách 5.3 tỷ US Dollars.” Việt Nam mua vũ khí và chiến cụ từ Nga, Ấn Độ, Cộng Hòa Séc, Do Thái và Hoa Kỳ. Tuy nhiên, sức mạnh quân sự của Việt Nam không thể nào so với Trung Quốc. Nếu nhìn lại cuộc chiến biên giới giữa hai nước năm 1979 thì bài học thất bại chua xót của Đặng Tiểu Bình năm ấy hẳn đã được lãnh đạo Trung Quốc đương thời Tập Cận Bỉnh nhớ nằm lòng. Đó là lý do tại sao Việt Nam đã tăng ngân sách Quốc phòng và mua thêm các loại vũ khí hiện đại của Mỹ.
25 Tháng Mười Một 2023
Trên đời này không ai bỗng dưng nổi điên lên đem tiền của mình đi dâng cho thiên hạ, tất cả đều có mục đích, Phương Hằng muốn dùng tiền của mình để khiển bà Doan phải làm gì đó, Chu Ngọc Anh nhận tiền của Việt Á để làm cái gì đó, Đỗ Thị Nhàn nhận tiền của Vạn Thịnh Phát để cho qua một cái gì đó, Lê Đức Thúy ngậm hàng chục triệu đô là để cho công ty bên Úc làm cái gì đó thì ai cũng biết. Thành ra nghe thằng trưởng ban Chuyên Láo TƯ Nguyễn Văn Yên khua môi múa mép chỉ thấy buồn cười, sao hắn không bốc phét rằng đảng viên đảng csVN toàn là những người trong sạch, ai đưa thì nhận, chứ không có xin, không có đòi...
22 Tháng Mười Một 2023
Trước đây, những kẻ di dân miền bắc vào nam lập nghiệp thường ghi ơn bác hồ của chúng nó trong lòng. Thậm chí cho dù không có họ hàng, cha căng, chú kiết gì với tên hồ nhưng lại có những tên bake 2 nút (1975 cộng lại) lại tưng bừng tổ chức ăn mừng ngày sinh nhật của hắn 19/5, thậm chí có tên chủ doanh nghiệp nhỏ còn đặt hẳn 10-20 bàn ăn nhậu om xòm, và cho đó là nhớ ơn đến bác của chúng nó. Cho dù thằng bác đó là một tên Tội Phạm Diệt Chủng người dân của mình khi đã gây ra cuộc chiến tranh giết chết và làm thương tật hơn 1 triệu người và áp đặt lên một chế độ độc tài, phi dân chủ và toàn trị hôm nay.
20 Tháng Mười Một 2023
Trái lại, Việt Nam là một cựu quốc với lịch sử gần 5000 năm. Lịch sử có chiều dài của dân tộc kết tinh thành một nền văn hóa thâm thúy căn cứ trên phong tục địa phương, sự du nhập Tam Giáo bao gồm Phật, Khổng và Lão cùng với ảnh hưởng của chế độ thuộc địa Pháp, Công Giáo, nhiều hệ phái Tin Lành và những tôn giáo mới bản địa như Cao Đài và Phật Giáo Hòa Hảo. Vì thế, sự công nhận nền văn hóa truyền thống dân tộc như là một tiêu chuẩn quan trọng của luật hiến pháp Việt Nam là cần thiết.
20 Tháng Mười Một 2023
Như thế thì họa may thế giới mới công nhận VN có nền KTTT đúng nghĩa. Chứ còn một mặt cứ đi van xin thế giới công nhận, một mặt cứ ra rả tuyên truyền là ‘định hướng XHCN’ thì có mà mơ, bởi vì công nhận chúng mày có nền KTTT xong thì cái lợi ích giảm thuế chỉ nuôi sống băng đảng vô loài cầm quyền để chúng nó dẫn dắt toàn dân VN đến cái thiên đường XHCN thì có là ác mộng của loài người tiến bộ, bởi vì cái thiên đường đó nó chỉ là nơi làm giàu, thụ hưởng của bọn cầm quyền, chứ còn người dân thì cứ mãi mãi đói nghèo lạc hậu! Ai không tin thì cứ nhìn qua Cuba, Bắc Hàn, Venezuele, T+ những nước xây dựng XHCN trước Việt Nam thì sẽ rõ.
16 Tháng Mười Một 2023
Tuy nhiên, Tổng Bí thư đảng CSVN vẫn giáo điều biện bạch rằng: “Sự tan rã của Đảng Cộng sản Liên Xô, cũng như sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô, càng chứng tỏ chủ nghĩa Mác-Lênin không sai, không lỗi thời, mà chính là vì người ta hiểu sai và làm sai chủ nghĩa Mác-Lênin: Sai cả về thực hiện các nguyên lý cơ bản và về vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng.” Nói xong, ông Trọng lại đổi giọng quanh co: “Nhưng dù sao thất bại của chủ nghĩa xã hội lần này chỉ là tạm thời. Quy luật khách quan không ai cưỡng lại được vẫn là chủ nghĩa xã hội sẽ phủ định và thay thế chủ nghĩa tư bản.