Việt Nam cho hai nhà hoạt động đi Mỹ tị nạn, theo thỏa thuận trước chuyến thăm của TT Biden

VOA




Hai nhà hoạt động Việt Nam mà chính quyền Mỹ tin rằng đã bị chính quyền Cộng sản nước này bắt giữ sai trái đang tái định cư tại Hoa Kỳ theo một thỏa thuận được đàm phán trước chuyến thăm Hà Nội gần đây của Tổng thống Biden, các quan chức Mỹ tiết lộ với hãng tin Reuters. Một luật sư nhân quyền vận động đòi quy trách nhiệm nạn bạo hành của công an, một giáo dân Công giáo bị đuổi khỏi nhà, và gia đình của hai người này đang rời Việt Nam để đến Mỹ tị nạn, một quan chức cho biết.

Tại Hoa Kỳ, hai gia đình này dự kiến sẽ được tái định cư theo chương trình tị nạn “Ưu tiên 1”. Hai nhà hoạt động vừa kể dù chưa bị cầm tù nhưng bị cấm rời khỏi Việt Nam.

Một quan chức Mỹ cho biết, chính phủ Việt Nam cũng đã đồng ý trả tự do cho hai nhà hoạt động bị giam cầm, theo yêu cầu của phía Hoa Kỳ trước chuyến thăm của ông Biden vào tuần trước. Việt Nam cũng đồng thời ký một thỏa thuận riêng nhằm đạt tiến bộ về tự do tôn giáo và về các hoạt động của các tổ chức phi chính phủ (NGO) ở Việt Nam, về các điều kiện giam cầm và về luật lao động, một quan chức cho hay.

Các chủ đề trong thỏa thuận riêng này Reuters chưa được xem qua và cũng chưa được loan tin trước đây. Chúng được ký kết khi Việt Nam đồng ý nâng Washington lên vị thế ngoại giao cao nhất với Hà Nội, tương tự như Trung Quốc và Nga, nhân chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden.

Các thỏa thuận này xuất hiện trong bối cảnh chính quyền Biden đối mặt với những chỉ trích về ngoại giao với Việt Nam, Ấn Độ và Ả Rập Xê-út, những nước từ chối cho công dân hưởng các quyền tự do chính trị như ở phương Tây.

Trong số hai tù nhân được Việt Nam phóng thích nhân chuyến thăm của ông Biden có một nhà hoạt động về tôn giáo đã được sang Đức tị nạn và một nhà báo độc lập bị kết án tội trốn thuế liên quan đến tổ chức NGO của ông ấy.

Các quan chức Mỹ không nêu tên bất kỳ ai trong số 4 người vừa kể vì lý do nhạy cảm ngoại giao-an ninh, nhưng tên của 2 cựu tù nhân đã được biết. Nhà hoạt động cho quyền tự do tôn giáo Nguyễn Bắc Truyền xác nhận việc ông được trả tự do và cùng vợ sang Đức vào đầu tháng này. Việc trả tự do cho nhà báo độc lập Mai Phan Lợi cũng đã được xác nhận.

‘Đại diện cho một nhóm lớn hơn nhiều’

Cộng đồng đấu tranh cho nhân quyền Việt Nam nói tình hình ở Việt Nam hết sức tồi tệ.

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền HRW cho biết Việt Nam đang giam cầm ít nhất 159 tù nhân chính trị và bắt giữ 22 người khác. HRW nói Việt Nam trong năm nay đã kết án 15 người với mức án tù dài hạn và họ không được xét xử công bằng.

Việt Nam cũng đang soạn thảo các quy định mới nhằm hạn chế quyền tự do ngôn luận trực tuyến, cấm người dùng mạng xã hội đăng nội dung liên quan đến tin tức mà không đăng ký làm nhà báo, theo những người quen thuộc với kế hoạch này.

Ông Ben Swanton, đồng giám đốc Dự án 88, một tổ chức bênh vực nhân quyền tập trung vào Việt Nam, nói: “Thật phẫn nộ khi Tổng thống Biden chọn nâng cấp quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào thời điểm nhà nước độc đảng đang đàn áp tàn bạo các nhà hoạt động, bất đồng chính kiến và xã hội dân sự”.

Việt Nam thường thả những tù nhân như vậy trước chuyến thăm của tổng thống. Theo một trong các quan chức Mỹ, các quan chức chính quyền Biden đã thúc đẩy việc cấp thị thực xuất cảnh như một bước bổ sung trong các cuộc đàm phán cuối cùng về tuyên bố chung và hậu cần cho chuyến đi.

Quan chức Mỹ cho biết những người này là “đại diện của một nhóm lớn hơn nhiều mà chúng tôi nghĩ là phải được tự do”.

“Mặc dù chúng tôi ước rằng chúng tôi có thể đón thêm nhiều người hơn nữa trước chuyến thăm của tổng thống, nhưng chúng tôi tin rằng mối quan hệ hợp tác ngày càng gia tăng và mối quan hệ được củng cố này sẽ mang lại cho chúng tôi phương tiện và quy trình cần thiết để tiếp tục giải quyết những vấn đề này với những người bạn Việt Nam.”

Các quan chức Hoa Kỳ nói họ hy vọng những cuộc đối thoại đó sẽ diễn ra cả trong các cuộc đối thoại thường niên về nhân quyền với Việt Nam - đôi khi bị một số nhà hoạt động nhân quyền và quan chức coi là một cuộc trao đổi không đáng kể về các luận điểm - cũng như trong các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và người đồng nhiệm Việt Nam, Bùi Thanh Sơn.