Những ai còn quan tâm đến một đất nước Việt dân chủ ở tương lai và muốn cùng nhau làm việc để đạt hiệu quả cao, trước khi bắt đầu ngồi lại, hãy dành thời gian cho nhau, trao đổi để nắm rõ trải nghiệm cuộc sống của từng người để từ đó nhận định về khả năng, lối ứng xử, quan niệm về đạo đức, cách nhận định thực tế và đưa ra giải pháp giải quyết vấn đề. Trong tiến trình ngồi lại để tìm hiểu đó bạn sẽ thấy cũng với từ Dân Chủ nhưng người có quan niệm đạo đức với người không có quan niệm đạo đức sẽ diễn giải từ Dân Chủ hoàn toàn khác nhau...

“Thà làm mỏ con gà hơn là đuôi con trâu”. Câu này có cùng nghĩa với câu nói của tướng Trần Bình Trọng, khi quân Nguyên bắt và chiu dụ ông phục tùng quân Nguyên. Thế nhưng tướng Việt tộc đã nói thẳng với tướng của quân Nguyên “ta thà làm quỷ nước Nam còn hơn làm vương đất Bắc”. Câu nói làm mỏ con gà tức là chịu khó đi tìm ăn, một tinh thần tự chủ; chứ không chịu làm đuôi con trâu, sống cuộc đời nô lệ. Và tướng Trần Bình Trọng đã biến câu trên vào thực tế của ông để ông nhận cái chết thay vì sống làm nô lệ. Tinh thần tự chủ của người Việt xa xưa đã hình thành...

Hãy nhìn vào con số người theo dõi cá nhân nào đó trên Facebook, với số người tối đa là 5 ngàn bạn. Câu hỏi là với số 5 ngàn bạn đó có giá trị gì? Nó chỉ là con số và trong con số này, có bao nhiêu người thực sự theo dõi những gì cá nhân đó viết và có bao nhiêu người bạn đã hoàn toàn không còn hiện hữu trên cái tên nào đó họ đặt ra trên mạng xã hội? Mạng xã hội khác như twitter thì số người sẽ đông hơn vài triệu nhưng vài triệu đó chẳng có ý nghĩa gì hết. Nhiều người lầm tưởng khi trên mạng xã hội mình có nhiều người theo dõi thì sẽ tạo được ảnh hưởng đến số đông...

Có một vị tiến sĩ Việt, hỏi một người trẻ hơn, thuộc thế hệ đàn em hoặc con cháu, về chương trình huấn luyện những người đấu tranh trong nước. Người trẻ đó cho rằng chương trình đó chỉ đạt phần ngọn mà không đạt phần gốc. Thế là ông tiến sĩ nọ, vì tự ái, nói một câu nghe rất kinh hồn “anh nói thật với em, về mặt trình độ thì em thua anh xa. Đó là sự thật”. Câu nói đó của ông tiến sĩ nọ là câu nói lầm lẫn giữa cái bằng tiến sĩ và trình độ. Những người xem cái bằng cấp là quan trọng như ông tiến sĩ trên, hiểu sai là khi mình có bằng cấp tiến sĩ không có nghĩa là mình biết tất cả...

Tuy nhiên người Việt, những người tự nhận là đấu tranh dân chủ cho Việt Nam, ủng hộ Trump hoặc sẵn sàng đưa thông tin sai sự thật về cuộc bầu cử năm 2020 làm cho chúng ta, những con người quan tâm về Con Người Việt, cần phải nhìn rõ vấn đề để rút bài học ở tương lai. Bất cứ người Việt nào đã từng ủng hộ ông Trump vì bất cứ lý do nào đó cần phải nhìn lại chính mình và đặt những câu hỏi cho chính mình. Bạn (những người đấu tranh tự do cho Việt Nam) có ủng hộ ông Hồ Chí Minh, đảng cộng sản việt nam hay không?

Ngay cả thực hiện quyền tự do ngôn luận của cá nhân, tuy được hiến pháp bảo vệ nhưng không có nghĩa là cá nhân dùng cái quyền đó trong một tinh thần vô trách nhiệm (quyền lợi cá nhân đặt lên trên quyền lợi tập thể) mà vụ biểu tình của những người lái xe vận tải ở Canada, đã làm ảnh hưởng đến đường xá, sự vận chuyển thương mại ở biên giới của hai nước Mỹ và Canada, cũng như cuộc sống của người dân dọc theo đường mà xe vận tải đậu (ăn dầm nằm dề) mấy tuần để cuối cùng chính quyền Canada dùng biện pháp mạnh giải tán cuộc biểu tình gây rối loạn đời sống sinh hoạt...

Thời đại của mạng xã hội, của dục vọng cá nhân đặt cao hơn mọi thứ cho nên những cá nhân vô nhân cách có thể ra tranh cử và thắng cử dễ dàng bởi người dân bị tinh thần đảng tranh biến họ thành những con cừu, ngoan ngoãn bỏ phiếu cho ứng cử viên của đảng mình mà không cần quan tâm đến cá nhân đó ra sao, đạo đức hay không đạo đức, có tài hay không có tài. Mà hình như càng nói láo nhiều thì khả năng thắng cử càng cao.

Người Việt ở các thành phố lớn, vào ngày 30 tháng 4 năm 2022, vào ngày cuối tuần, thay vì các nhóm người Việt cùng nhau hợp tác để tổ chức ở một địa điểm rộng lớn cho nhiều người tham dự thì người Việt, ở cùng một thành phố, thay phiên nhau tổ chức ngày tưởng niệm 30-4 đôi khi cùng một giờ. Kết quả là số người đến dự, phải chia ra ở nhiều nơi -- chưa kể khi người ta dự buổi tưởng niệm buổi sáng thì chưa chắc có thời gian để tham dự buổi chiều do nhóm khác tổ chức. Cái tinh thần vị kỷ, cá nhân tôi, nhóm tôi cần phải làm cái gì đó cho ngày 30-4 để rồi mỗi nơi, mỗi nhóm...

Câu nói của tù nhân lương tâm Nguyễn Phương Minh đáng suy ngẫm đó là “tổ chức thiện nguyện mục đích phục vụ cộng đồng nhưng hoạt động theo dạng của công ty”. Tức là một hệ thống cấu trúc phục vụ phải tạo ra tiền bởi không có tiền mà chỉ dựa vào sự đóng góp của cộng đồng thì khó mà sống còn. Nguồn tài chính phải đến từ nhiều nơi gồm cả những cơ cấu thiện nguyện của quốc tế, của chính quyền có cùng một mục đích trong vấn đề phục vụ cộng đồng. Chưa kể tuy là thiện nguyện (phục vụ) nhưng cách quản trị phải dựa trên dạng hoạt động của công ty để biết đặt người vào...

Những chương khác nói lên những điều cần phải làm trong việc xây dựng Con Người để thực hiện Tư Tưởng, Đạo Đức, Tri Thức và Kỹ Năng trong mục đích của giáo dục và đào tạo. Những điều này rất là quan trọng và những điều này giống vấn đề Tu Dưỡng Thắng Nhân mà Lý Đông A đã quan tâm trên 80 trước. Khác chăng là Trung Tâm Chí Dũng đem chuyện xây dựng Con Người vào thực tế trong giáo dục trong khi tư tưởng Nhân Chủ của Lý Đông A vẫn nằm trong phạm vi cá nhân để tự tu dưỡng và hiểu rõ được tư tưởng Nhân Chủ để đem vào thực tế hành động.