Ủy hội Hoa Kỳ về tự do tôn giáo nói gì về các tổ chức tôn giáo bị nhà nước Việt Nam điều khiển?

Hải Di Nguyễn
     BPSOS

Ngày 27/9/2024, Ủy hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế (United States Commission on International Religious Freedom, viết tắt USCIRF) đã công bố nghiên cứu về các tổ chức tôn giáo và ngụy tôn giáo do nhà nước Việt Nam điều khiển.

BPSOS đã phối hợp 6 nhóm nghiên cứu để góp và phối kiểm thông tin cho tài liệu nghiên cứu này, với thông tin đóng góp từ người Việt trong và ngoài nước.

Có gì đáng chú ý?

Các hình thức kiểm soát tôn giáo của nhà nước Việt Nam

Thay vì hoàn toàn cấm tôn giáo, vì đó là “thuốc phiện của nhân dân” theo lời Karl Marx, ĐCSVN đã chọn cách tinh vi hơn để kiểm soát, khống chế, và đàn áp tôn giáo, trong khi lừa dối thế giới với hình ảnh Việt Nam không những có tự do mà còn có tôn giáo đa dạng phong phú.

Họ kiểm soát tôn giáo bằng 3 cách:

• Thay thế: cấm các nhóm và tổ chức tôn giáo độc lập và thay bằng các tổ chức do họ điều khiển, phục vụ lợi ích của Đảng và Nhà nước. Ví dụ: Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo, Chi phái Cao Đài 1997. Trên bề mặt, giữ các trang phục, lễ nghi… nhưng làm biến màu tôn giáo từ bên trong và làm trợ cụ cho nhà nước.
• Khuynh loát: khiến các tổ chức tôn giáo có sẵn “hợp tác” và chịu sự điều khiển của nhà nước, bằng cách nới lỏng hạn chế cho một số hoạt động tôn giáo, cấp giấy phép xây dựng các cơ sở tôn giáo, và mở rộng một số lợi ích khác. Ví dụ: Hội thánh Tin lành Việt Nam – miền Bắc và Hội thánh Tin lành Việt Nam – miền Nam.
• Thâm nhập: trong trường hợp không thể hoàn toàn kiểm soát tôn giáo, họ thành lập một tổ chức song hành để ảnh hưởng nội tình và tha hoá tổ chức tôn giáo theo đường lối của ĐCS. Ví dụ: Ủy ban Đoàn kết Công giáo.

Tất cả các tổ chức này đều là thành viên và nằm dưới sự điều khiển của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Nghiên cứu nói gì?

Nghiên cứu tập trung vào 6 tổ chức trên: Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo, Chi phái Cao Đài 1997, Hội thánh Tin lành Việt Nam – miền Bắc, Hội thánh Tin lành Việt Nam – miền Nam, và Ủy ban Đoàn kết Công giáo.

Các tổ chức thành lập khi nào? Trở thành công cụ của nhà nước ra sao? Tiếp tay, hoặc bỏ mặc và phản bội tín đồ, khi nhà nước đàn áp tôn giáo như thế nào? Tấn công, phỉ báng các nhóm tôn giáo và tu sĩ độc lập, chiếm đoạt các cơ sở tôn giáo ra sao? Làm biến chất tôn giáo qua các hình thức tuyên truyền tư tưởng cộng sản và các hoạt động mê tín dị đoan gì? 

Chúng tôi đã có một số bài viết riêng về Giáo hội Phật giáo Việt Nam, về Ủy ban Đoàn kết Công giáo, về Chi phái Cao Đài 1997, về Hội thánh Tin lành Việt Nam – miền Nam.

Người đọc bản nghiên cứu này có thể thấy các tổ chức này được lập ra, hoặc bị thâu tóm và điều khiển, để kiểm soát mọi hoạt động tôn giáo, để phục vụ lợi ích của Đảng và Nhà nước, để giám sát và khống chế người theo đạo, và hơn hết, để đánh bóng nhà nước Việt Nam và lừa dối quốc tế. 

Tháng 10/2023, một số đại diện của các tổ chức trên đã cùng Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng sang Hoa Kỳ để tuyên truyền về Việt Nam và tìm cách thuyết phục Mỹ rút Việt Nam khỏi Danh sách Theo dõi Đặc biệt (Special Watch List) về tự do tôn giáo. Nhưng không thành công. 

Có nghĩa gì khi USCIRF công bố những thông tin này?

Sau khi USCIRF vạch trần các tổ chức này, Hoa Kỳ có thể thấy, LHQ có thể thấy, các nước tự do dân chủ khác như Anh, Pháp, Đức, Úc, Nhật Bản, Đài Loan, v.v. có thể thấy ĐCSVN đã lũng đoạn và làm biến chất tôn giáo ra sao và lừa dối thế giới thế nào.

Như đã viết trước đây, nhờ BPSOS vận động và cung cấp thông tin, USCIRF đã vài lần nêu đích danh một số tổ chức tôn giáo bị nhà nước điều khiển, như trong báo cáo thường niên công bố vào tháng 5/2024, hoặc trong buổi Kỷ niệm 30 năm Ngày Nhân quyền cho Việt Nam tại Hạ viện Hoa Kỳ (ngày 13/5/2024), hoặc qua việc lên tiếng yêu cầu trả tự do cho ông Y Thinh Nie (ngày 24/9/2024).

Tuy nhiên, lần này sẽ là vài chục trang chi tiết, về lịch sử hình thành, về cách thức hoạt động, về cách họ phục vụ nhà nước và vi phạm quyền tự do tôn giáo của người khác.

Liệu các tu sĩ, các chư tăng, các mục sư, các thầy truyền đạo… có muốn tiếp tục phục vụ cho những tổ chức phản bội tôn giáo, bỏ mặc tín đồ, và nay đã bị vạch trần không?

Liệu các tín đồ, những người theo đạo có muốn tiếp tục làm thành viên, tiếp tục ủng hộ, hỗ trợ, cúng dường cho những tổ chức không phải tôn giáo đúng nghĩa này không?

Bước tiếp theo?

Sau khi USCIRF đã công bố kết quả nghiên cứu, tại sao không đem bản báo cáo tới cho các thượng nghị sĩ và dân biểu Mỹ? Cho LHQ? Cho các tổ chức nhân quyền và tự do tôn giáo quốc tế? Cho chính phủ các nước dân chủ, đặc biệt những quốc gia có quan hệ thương mại và vì thế có thể tạo áp lực lên Việt Nam?

Ngoài ra, chúng tôi cũng đang lập hồ sơ về một số nhân vật cấp cao của các tổ chức tôn giáo bị USCIRF điểm danh đã và đang tiếp tay cho chính quyền đàn áp tôn giáo.

Trong Hội thánh Tin lành Việt Nam – miền Nam:  Y Tuân Mlô, Nay Sia, Y Cuah (Choa) H’dok. Nếu có thông tin và bằng chứng, xin liên lạc DeAn-TinLanh-Nam@vncrp.org.

Trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam: Thích Nhật Từ, Thích Chân Quang, Thích Trúc Thái Minh, Thích Đức Thiện, Thích Minh Thiện, Thích Thiện Thuận (không phải Thiên Thuận). Xin liên lạc DeAn-PhatGiao@vncrp.org.

Trong Chi phái Cao Đài 1997: Nguyễn Thành Tám, Lê Phương Hồng, Trần Quang Cảnh, Huỳnh Long Vân. Xin liên lạc DeAn-CaoDai@vncrp.org.