Tô Lâm là ai? – Công an đàn áp tàn bạo những người biểu tình ôn hòa đòi công lý môi trường

Tô Lâm là ai? – Công an đàn áp tàn bạo những người biểu tình ôn hòa đòi công lý môi trường

LTS: Chúng tôi xin tiếp tục chia sẻ bài viết thứ 6 trong loạt bài của Việt Nam Thời Báo về Cựu Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, nay là Chủ tịch nước kiêm Tổng Bí thư Đảng CSVN.

Bài viết nói về cách công an đàn áp người biểu tình đòi công lý sau thảm họa môi trường Formosa. Sự cố Formosa cũng được nhắc tới trong bản phúc trình được công bố gần đây của ông Surya Deva, Báo cáo viên Đặc biệt LHQ về quyền phát triển, về Việt Nam.

Tác giả: Quang Nguyên (VNTB)
 Mạch Sống Media

Ngày 6/4/2016, trên vùng biển cảng Vũng Áng thuộc địa phận thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh, ngư dân phát hiện thủy sản chết hàng loạt trên diện rộng, bắt đầu từ duyên hải Hà Tĩnh, lan xuống dọc ven biển các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên – Huế. Vụ ô nhiễm môi trường này gây thiệt hại nặng nề về kinh tế, xã hội, ảnh hưởng ảnh hưởng nặng nhất là ngành thủy sản, tiếp đến là hoạt động kinh doanh, dịch vụ, du lịch và đời sống sinh hoạt của ngư dân.

Công ty thép Formosa, trong lúc vận hành thử nghiệm tổ hợp nhà máy, xả nước thải có chứa độc tố phenol, xyanua chưa được xử lý đạt chuẩn ra biển. Đó là vụ hủy diệt môi trường trầm trọng nhất Việt Nam tính đến bây giờ. Vì quyền lợi kinh tế của đảng và nhà nước, chính phủ Việt Nam đã quyết liệt trấn áp các cuộc biểu tình và người đòi công lý môi trường chống lại Formosa. Trong khi đó các vụ thưa kiện Formosa ngay tại Đài Loan của những người bị hại đến nay còn tiếp diễn.

Nhiều giáo xứ Công giáo nằm trong số các cộng đồng ngư dân bị ảnh hưởng do thảm họa sinh thái do việc thải chất thải độc hại, nên nhiều lãnh đạo giáo dân và các linh mục dẫn đầu các cuộc biểu tình vì công lý chống lại Formosa. Những sự kiện xung quanh thảm họa sinh thái và hậu quả của nó được nhà báo Phạm Đoan Trang ghi lại. (1)

Công an đã đàn áp dã man những người biểu tình (2) ở miền Trung Việt Nam trong thời gian từ tháng 5/ 2016 đến tháng 1/2017 và bắt giữ những giáo dân bị tình nghi tổ chức biểu tình. Trong tổng số 14 người biểu tình và những người ủng hộ, hầu hết là người Công giáo đến từ hoặc có cảm tình với các giáo xứ bị ảnh hưởng, 220 người đã bị kết án tổng cộng 133 năm tù, chưa kể quản chế sau khi ra tù. Dưới đây là một số trường hợp điển hình.

• Ông Hoàng Đức Bình, sinh năm 1983, là blogger và Phó Chủ tịch Phong Trào Lao Động Việt Độc Lập. Vào thời điểm bị bắt ngày 15/5/2017, ông đang viết blog về thảm họa sinh thái Formosa. Sau khi bị bắt, ông được cho là đã bị chính quyền huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An ép ký vào bản thú tội. ông bị buộc tội “chống người thi hành công vụ” theo điều 257 Bộ luật Hình sự 1999 và “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân” theo điều 258. ông Bình đã bị kết án bảy năm tù giam, bảy năm quản thúc tại Tòa án Nhân dân huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.
• Ông Lê Đình Lượng, sinh năm 1965, là cựu quân nhân, nhà hoạt động xã hội Công giáo ở huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Ông phản đối vụ tràn chất độc Formosa vào tháng 4/2016, ảnh hưởng tiêu cực đến sinh kế của hàng trăm nghìn người. Ông bị bắt vào ngày 24/7/2017 về tội vi phạm điều 79 Bộ luật Hình sự 1999, cấm “các hoạt động nhằm lật đổ nhà nước.” Ông đã bị xét xử và kết án về tội danh này trước tòa án nhân dân Nghệ An và bị kết án 20 năm tù.
• Ông Nguyễn Nam Phong, sinh năm 1980, là thành viên Giáo xứ Văn Thái, tỉnh Nghệ An và là cộng sự thân cận của Linh mục Nguyễn Đình Thục, cũng là đối tượng của chính quyền và Hội Cờ Đỏ địa phương. Ông Phong đã tích cực giúp đỡ cộng đồng địa phương trong thảm họa sinh thái Formosa. Ngày 28/11/2017, ông bị bắt và xét xử theo điều 257 Bộ luật Hình sự 1999 (về tội “chống người thi hành công vụ”). Ông Nguyễn Nam Phong bị TAND huyện Diễn Châu kết án 2 năm tù giam. Ông mãn hạn tù vào năm 2019.
• Ông Nguyễn Văn Hoá, sinh năm 1995, là một blogger huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Ông bị bắt vào ngày 11/1/2017 trên đường tới tòa vì liên quan đến thảm họa sinh thái Formosa. Sau đó, công an Hà Tĩnh thông báo cho gia định ông rằng ông đang bị tạm giam theo điều 258 Bộ luật Hình sự năm 1999 về tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân”, điều khoản thường được áp dụng để chống lại các nhà hoạt động ôn hòa. Ngày 27/11/2017, ông đã bị xét xử và kết án trước Tòa án Nhân dân tỉnh Hà Tĩnh, về tội “tuyên truyền” chống nhà nước, vi phạm điều 88 Bộ luật Hình sự năm 1999. Ông bị kết án 7 năm tù và 3 năm quản thúc. Do ông Hoán không chịu thừa nhận hành vi phạm tội nên công an đã dùng nhục hình tra tấn để buộc ông phải nhận tội.
• Bà Trần Thị Xuân, sinh năm 1976, là một nhà hoạt động Công giáo và là thành viên của Hội Anh Em Dân Chủ. Bà bị bắt tại nhà riêng ở tỉnh Hà Tĩnh ngày 17/10/2017 để điều tra theo điều 79 Bộ luật Hình sự năm 1999 về tội “nhằm mục đích lật đổ” nhà nước. Bà đã tham gia vào các cuộc biểu tình liên quan đến vụ tràn chất độc Formosa và làm việc với giới trẻ trong giáo xứ. Theo các phương tiện truyền thông chính thức, bà bị cáo buộc đã đăng các bài viết và hình ảnh chỉ trích chính phủ trên internet. Bà bị xét xử trước Tòa án Nhân dân tỉnh Hà Tĩnh vào ngày 12/4/2018 và bị kết án 9 năm tù.
• Bà Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, còn gọi là Mẹ Nấm, sinh năm 1979, là một blogger Công giáo nổi tiếng. Bà bị công an bắt giữ ngày 10/10/2016 và bị kết tội tuyên truyền chống nhà nước vì chỉ trích cách chính quyền xử lý một tình trạng khẩn cấp lớn về môi trường. Bà bị kết án 10 năm tù. Nhờ sự can thiệp mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế và đặc biệt là Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, bà Quỳnh đã được trả tự do vào ngày 18/10/2018 và ngay lập tức bị trục xuất sang Mỹ.
• Bác sĩ y khoa Hồ Văn Hải còn gọi là Hồ Hải, sinh năm 1964, là nhà hoạt động trực tuyến. Ông dùng blog của mình để ủng hộ tính minh bạch và trách nhiệm giải trình liên quan đến thảm họa sinh thái Formosa khiến hàng triệu con cá chết và ảnh hưởng tiêu cực đến sinh kế của hàng trăm nghìn người dân sống trong khu vực. Bác sĩ Hải bị công an bắt giữ tại phòng khám của ông ở quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 2/11/2016 và bị buộc tội theo điều 88 Bộ luật Hình sự năm 1999 “tuyên truyền chống nhà nước”. Ông bị kết án 4 năm tù, 2 năm quản thúc. Đầu năm 2021, ông đi định cư tại Hoa Kỳ.

Những người khác bị bỏ tù một phần vì ủng hộ công khai cho các nạn nhân của Kế hoạch Thép Formosa bao gồm: Lưu Văn Vịnh (15 năm), Đào Quang Thực (14 năm), Nguyễn Trung Trực (12 năm), Nguyễn Viết Dũng (6 năm), Trần Hoàng Phúc (6 năm), Nguyễn Văn Oai (5 năm) và Trần Thị Nga (7 năm).

Bộ Công an và các tổ chức cảnh sát địa phương sau đó đã tiến hành một chiến dịch hăm dọa và bắt giữ sâu rộng ở nhiều tỉnh và thành phố, và bịt miệng những người chỉ trích nổi tiếng nhất việc chính phủ đàn áp các nhà hoạt động môi trường. (3)

Đối mặt với những chỉ trích ngày càng tăng của quốc tế, Bộ Công an đã chuyển đổi chiến thuật, sử dụng “côn đồ”, những kẻ được xác định là cảnh sát mặc thường phục và đám đông có tổ chức để khủng bố toàn bộ giáo xứ nhằm đáp ứng nhu cầu công lý môi trường của họ. “Phần lớn trong số nửa triệu ngư dân người Công giáo ở Giáo phận Vinh bị ảnh hưởng nặng nề. Hệ thống tư pháp Việt Nam đã bác bỏ ngay lập tức mọi khiếu nại của ngư dân đối với Nhà máy thép Formosa. Không còn cách nào khác, họ xuống đường biểu tình để lên tiếng. Chính phủ đã nhắm vào những cá nhân được coi là người tổ chức biểu tình để quấy rối, giam giữ và/hoặc bỏ tù. Đồng thời, toàn bộ cộng đồng đã trở thành nạn nhân bị Hội Cờ Đỏ khủng bố.” (4) 

“Cha Đặng Hữu Nam, đã giúp đỡ 506 ngư dân có cuộc sống bị ảnh hưởng do thảm hoạ môi trường nộp đơn khiếu nại hình sự yêu cầu bồi thường, đã bị cảnh sát an ninh và công an chìm theo dõi, dọa giết, bắt giữ và đánh đập. ” (5)

Do “côn đồ” không thể trấn áp phong trào đòi công lý môi trường của những người Công giáo bị ảnh hưởng nên năm 2017, Hội Cờ Đỏ đã đồng loạt ra mắt ở nhiều tỉnh để nhắm vào các linh mục Công giáo và giáo dân ủng hộ việc bồi thường công bằng cho các nạn nhân của thảm họa sinh thái do nhà máy thép Formosa ở tỉnh Hà Tĩnh gây ra vào tháng 4/2016. Thành viên Hội Cờ Đỏ, có lúc lên tới hàng trăm người, đã hành hung và tấn công các linh mục và giáo dân trên mạng xã hội mà hoàn toàn không bị trừng phạt. Yêu cầu điều tra thủ phạm của các nạn nhân hoặc các linh mục giáo xứ không được giải quyết. (6) 

Sự thông đồng giữa Hội Cờ Đỏ và công an được thể hiện rõ trong vụ việc tại giáo xứ Kẻ Gai, tỉnh Nghệ An:

“Không giống như bọn côn đồ mặc thường phục, các nhóm Cờ Đỏ có tổ chức và không cần che đậy, và được gọi là một nhóm tự phát. Đội Cờ Đỏ kết hợp chặt chẽ với—và đôi khi theo chỉ đạo của—chính quyền địa phương. Hơn nữa, chính phủ tỏ ra không truy tố hoặc kỷ luật những người liên quan đến các vụ tấn công. Chẳng hạn, khi linh mục Nguyễn Đức Nhân của giáo xứ Kẻ Gai yêu cầu chính quyền tỉnh điều tra các thành viên của nhóm Cờ Đỏ tấn công các cá nhân liên quan đến tranh chấp đất đai, công an lại triệu tập giáo dân – nạn nhân để thẩm vấn.” (7)

Những người làm đơn tố cáo Hội Cờ Đỏ đã bị công an đe dọa, bắt rút tên ra khỏi đơn khiếu nại. Ông Nguyễn Văn Ân do không chịu rút tên đã bị công an bắt giữ. Cuối cùng ông và gia đình phải trốn sang Thái Lan và sau đó đã được Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc về Người tị nạn (UNHCR) công nhận là người tị nạn.

Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc đặc biệt đề cập đến việc “‘các hiệp hội cờ đỏ’ tấn công các cộng đồng Công giáo, và tham gia vào các hoạt động tuyên truyền cổ vũ và kích động phân biệt đối xử tôn giáo, bạo lực và ngôn từ kích động thù địch.”

Xuyên suốt những đàn áp trắng trợn và tàn nhẫn của công an trong vụ nhà máy thép Formosa xả thải làm ô nhiễm môi trường và thiệt hại rất lớn cho ngư dân miền bắc trung phần Việt Nam, những lãnh đạo Bộ Công an như Bộ Trưởng Tô Lâm và Trung tướng Phạm Quốc Cương phải chịu trách nhiệm. Trung tướng Phạm Quốc Cương được truyền thông nhà nước ca ngợi là người chỉ huy cảnh sát cơ động trấn áp các cuộc biểu tình rầm rộ phản đối Formosa.

Tướng Tô Lâm, nay là chủ tịch nước, không thể không biết gì về cuộc đàn áp tàn bạo của Bộ Công an đối với những người biểu tình ôn hòa ở nhiều tỉnh, bạo lực của đám đông Cờ Đỏ, việc bắt giữ những người ủng hộ công lý môi trường và việc sử dụng bạo lực và tra tấn của các nhân viên Bộ Công an trong nhiệm kỳ của ông, đặc biệt là sau đó nhiều thông tin liên lạc chính thức từ những giới chức Liên Hiệp Quốc, các báo cáo của Ủy hội Hoa kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế (USCIRF) và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cũng như sự lên án của các tổ chức nhân quyền quốc tế.

_________________

Tham Khảo:

(1)https://www.thevietnamese.org/2017/11/timeline-the-formosa-environmental-disaster/

(2)https://www.amnesty.org/download/Documents/ASA4157282017ENGLISH.pdf  

(3)https://www.amnesty.org/en/documents/asa41/5104/2016/en/

(4) https://dvov.org/wp-content/uploads/2018/03/BPSOS-Report-on-Red-Flag-Associations-03-27-18.pdf.

(5)https://www.amnesty.org/download/Documents/ASA4151042016ENGLISH.pdf

(6)https://www.uscirf.gov/sites/default/files/2019USCIRFAnnualReport.pdf

  https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-41801662

 (7)https://www.uscirf.gov/sites/default/files/2019USCIRFAnnualReport.pdf

Bài liên quan: 

Tô Lâm là ai? – Công an trấn áp người dân sau vụ xử Đồng Tâm (Bài 5) 

Tô Lâm là ai? – Tô Lâm có vô can vụ công an giết cụ Lê Đình Kình? (Bài 4) 

Tô Lâm là ai? – Bắt cóc Trương Duy Nhất trên đất Thái (Bài 3) 

Tô Lâm là ai? – Bắt cóc Trịnh Xuân Thanh trên đất Đức – Tô Lâm lừng danh thế giới (Bài 2) 

Tô Lâm là ai? – Các chiến công lẫy lừng của nguyên Bộ Trưởng Công an Tô Lâm (Bài 1) 

Vì sao BPSOS đề nghị chế tài ông Tô Lâm, nay Tân Chủ tịch nước?

TS. Nguyễn Đình Thắng nói về các đề nghị chế tài quan chức Việt Nam