HRW cáo buộc Việt Nam dối trá khi trả lời LHQ về vụ ông Đổng Quảng Bình mất tích

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) cho rằng, chính phủ Việt Nam là bên biết rất rõ nhà hoạt động nhân quyền người Trung Quốc - Đổng Quảng Bình ở đâu, tuy nhiên lại nói "không có thông tin gì" khi trả lời Liên Hiệp Quốc.

Ông Đổng Quảng Bình (Dong Guangping), năm nay 65 tuổi, bị chính quyền Trung Quốc bỏ tù ba lần vì các hoạt động đòi hỏi nhân quyền và dân chủ ở trong nước, trong đó có việc vận động tưởng niệm các nạn nhân vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989.

Ông được cho là bị lực lượng an ninh Việt Nam bắt giữ vào cuối tháng 8/2022 sau gần ba năm lánh nạn ở Hà Nội để chờ được định cư ở Canada như một người tị nạn và đoàn tụ với gia đình ở đó.

Trong công văn đề ngày 15/3/2023 phản hồi chất vấn của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (OHCHR) về ông Đổng Quảng Bình, Phái đoàn thường trực của Việt Nam tại Geneva viết:

“Sau quá trình xác minh, cơ quan chức năng Việt Nam không có thông tin gì liên quan đến việc ông Đổng Quảng Bình có mặt tại Việt Nam.”

Hà Nội cho rằng, ở quốc gia này không có việc “giam giữ tùy tiện” hay “mất tích cưỡng bức” và lặp lại lời khẳng định quen thuộc: "Ở Việt Nam, chỉ những người vi phạm pháp luật mới bị tạm giữ và truy tố theo thủ tục tố tụng được quy định trong các bộ luật; các quyền của họ được bảo đảm đầy đủ theo pháp luật trong nước và các điều ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên." 

HRW nói Chính phủ Việt Nam dối trá

Trong công văn chất vấn Chính phủ Việt Nam vào tháng 12 năm ngoái, ba Báo cáo viên đặc biệt của LHQ cho biết, họ nhận được thông tin nói rằng ông Đổng Quảng Bình bị công an Việt Nam bắt giữ tùy tiện, lần cuối người ta thấy ông ở Hà Nội trong tình trạng bị còng tay và bịt mắt, bước vào một chiếc xe cảnh sát và bị áp giải bởi hơn một chục nhân viên an ninh Việt Nam.

Bình luận về phản hồi của Chính phủ Việt Nam, ông Phil Robertson- Phó giám đốc Phân ban Châu Á của tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) trong tin nhắn ngày 21/3:

“Trên thực tế, Việt Nam đã tham gia đàm phán với một số chính phủ khác về việc cho phép Đổng Quảng Bình rời khỏi đất nước và nhận được sự bảo hộ ở một nước thứ ba.

Vì vậy, tất cả những lời phủ nhận này của Việt Nam là những lời dối trá trắng trợn nhằm che đậy sự thật rằng chính quyền đã bắt giữ và đưa ông đi mất tích, có lẽ bằng cách đưa ông ta trở lại Trung Quốc, nơi ông ta sẽ phải đối mặt với sự đàn áp và trừng phạt hà khắc."

Theo ông Phil Robertson, bất chấp tinh thần chống chính phủ Trung Quốc của người dân Việt Nam "Đảng Cộng sản Việt Nam dường như không thể cưỡng lại việc thực hiện các thỏa thuận bí mật với nước láng giềng phương Bắc, thường vi phạm nhân quyền khi làm như vậy.”

"Đã đến lúc Canada phải có lập trường vững chắc về các vấn đề nhân quyền của Việt Nam" 

Bà Sheng Xue, một nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng người Canada và là Phó Chủ tịch Liên đoàn Dân chủ Trung Quốc, Tổng biên tập Tạp chí China Spring, lên án chính phủ Việt Nam thiếu trách nhiệm và minh bạch trong việc mất tích của ông Đổng Quảng Bình, một nhà hoạt động chính trị và là bạn thân của bà.

Theo Sheng Xue, ông Đổng đã được lên kế hoạch tái định cư ở Canada cùng vợ và con gái vào tháng 11 năm 2015, nhưng đã bị cưỡng chế đưa về Trung Quốc từ một nhà tù Thái Lan. Sau đó, ông bị bỏ tù bốn năm ở Trung Quốc trước khi được trả tự do vào tháng 8/2019.  Trong tháng 1/2020 ông đến Việt Nam, sau đó mất tích vào ngày 24/8/2022.

Trong email gửi cho RFA vào ngày 21/3,  bà bày tỏ sự thất vọng sâu sắc với phản ứng của chính phủ Việt Nam đối với sự biến mất của người bạn thân của mình.

“Tôi vô cùng thất vọng về câu trả lời của Chính phủ Việt Nam. Phản hồi này lờ đi các bằng chứng.

Bảy tháng sau khi đưa Đổng Quảng Bình ra khỏi phòng trọ, Chính phủ Việt Nam nói họ không biết ông ta ở đâu. Chính phủ Việt Nam cần có thái độ trách nhiệm trước việc này."

Sheng Xue cho RFA biết một ngày sau khi ông mất tích, đích thân bà nhờ ba người bạn tới toà nhà mà ông tạm trú để hỏi thăm thì được chủ nhà và cư dân ở đó cho biết ông bị hơn một chục công an Việt Nam bắt đi.

Ông ta được cho là đã bị còng tay và trùm đầu bằng một chiếc mũ trùm đầu màu đen. Kể từ đó, không có thêm thông tin nào được cung cấp về nơi ở của ông Đổng.

Sheng Xue đã cung cấp thông tin cụ thể mà bà có được cho Bộ Ngoại giao Canada và kêu gọi Canada bảo vệ quyền lợi của Đổng Quảng Bình và có hành động chống lại cách xử lý của Chính phủ Việt Nam trong trường hợp này.

Bà cho rằng phản ứng của Chính phủ Việt Nam là không thể chấp nhận được và Canada phải nói rõ rằng hành động của Việt Nam sẽ phải chịu hậu quả.

Bà Sheng Xue nhấn mạnh rằng năm 2023 đánh dấu kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa Canada và Việt Nam, và đã đến lúc Canada phải có lập trường vững chắc về các vấn đề nhân quyền.

Hội Toronto vì Dân chủ ở Trung Quốc (TADC), một tổ chức xã hội dân sự ở Canada, cho biết nếu bị trả về Trung Quốc, ông Đổng Quảng Bình có thể sẽ phải đối mặt với việc bắt bớ tùy tiện, bỏ tù bất công, xét xử bất công, điều kiện nhà tù vô nhân đạo, tra tấn và ngược đãi.

Theo tổ chức Safeguard Defenders có trụ sở ở Tây Ban Nha, ông Đổng Quảng Bình là một trong ba nhà hoạt động Trung Quốc bị chính quyền Việt Nam bắt giữ khi họ lánh nạn ở quốc gia này và trục xuất họ về nước trong vài năm gần đây.