Đó là kết luận mà các nhà nghiên cứu ở Đông Nam Á tìm thấy và chia sẻ với tờ South China Morning Post (SCMP).
Các nhà phân tích nói rằng tâm lý chống Trung Quốc trong dân Việt Nam, kèm với việc căng thẳng ngoại giao trong thời gian gần đây là hai yếu tố của sự ra đời của vắc xin Việt Nam, cũng như tìm mua sản phẩm từ phương Tây.

Việt Nam hiện nay theo các báo cáo chung thì đang có tổng số ca nhiễm coronavirus thấp nhất ở Đông Nam Á, sẽ khởi động đợt tiêm chủng vào tuần rồi, với hơn 117.000 liều vắc-xin do tập đoàn dược phẩm AstraZeneca của Anh-Thụy Điển phát triển.

Nhà nước nói giai đoạn đầu sẽ được tiến hành tại 18 bệnh viện điều trị bệnh nhân coronavirus, và ở những khu vực có số lượng nhiễm trùng cao hơn, Bộ trưởng Y tế Việt Nam Nguyễn Thanh Long cho biết.

Nói với báo giới bên ngoài, cô Hằng, 25 tuổi, một cư dân Hà Nội, nói cô sẵn sàng sử dụng bất kỳ loại vắc xin nào được các cơ quan quản lý Việt Nam chấp thuận, tuy nhiên loại vắc xin sản xuất tại Trung Quốc sẽ là sự miễn cưỡng, hàng cuối trong lựa chọn của cô . Cô Hằng nói “tôi sẽ chấp nhận ngay, vắc xin từ Nga, sau đó là Mỹ, còn nếu không còn gì nữa thì đành phải chịu vắc xin từ Trung Quốc”. Suy nghĩ của cô Hằng được coi là chiếm đa số trong suy nghĩ của người Việt Nam, trước khi nhà cầm quyền chọn mua được sản phẩm của AstraZeneca.

Theo báo cáo mà giới cầm quyền Hà Nội chuyền cho nhau xem, vắc xin AstraZeneca có tỷ lệ hiệu quả trung bình là 70%, trong khi vắc xin Sputnik V của Nga cung cấp khả năng bảo vệ khoảng 92%, dựa theo kết quả thử nghiệm giai đoạn cuối được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet. Tại Israel, cuộc thử nghiệm thực tế đầu tiên của vắc xin Pfizer / BioNTech mà Việt Nam cũng đã phê duyệt để sử dụng khẩn cấp cho thấy nó có hiệu quả 94%.

Trong khi đó, các sản phẩm của Trung Quốc thì không ổn định. Chẳng hạn Sinopharm của một công ty ở Vũ Hán sản xuất có kết quả là 72,5%. Còn vắc xin của Sinovac có trụ sở tại Bắc Kinh được phát hiện chỉ có hiệu quả 50,6% ở Brazil, nhưng hiệu quả hơn 91% ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Một tin tức lộ ra từ Hà Nội, cho biết dù Trung Quốc chào mời, kể cả việc Bắc Kinh cam kết đưa vắc xin trở thành hàng hóa công cộng toàn cầu và ưu tiên tiếp cận các nước đang phát triển như Việt Nam, nhưng có vẻ các nhà lãnh đạo chóp bu Việt Nam vẫn e dè. Điều này có vẻ làm cho Bắc Kinh khó chịu vì bị mất mặt, do Indonesia, Mã Lai, Thái Lan, Brunei, Lào, Campuchia… đều đã chọn mua.

Ông Nguyễn Phương Linh, phó giám đốc công ty tư vấn toàn cầu Control Risks, cho biết chính sách ngoại giao vắc xin của Trung Quốc đã thất bại với Việt Nam, chủ yếu là do người dân Việt không ưa hình ảnh Trung Quốc. “Các nhà lãnh đạo từ Hà Nội, vốn đã tuyên truyền mạnh mẽ trong việc thành công chống dịch thành công Covid-19 với 98 triệu dân – cân nhắc rất nhiều, không muốn rủi ro mất đi sự ưu ái đó”, ông Linh nói.

“Ngay từ đầu đại dịch Covid-19, loại virus này đã được thông báo rộng rãi ở Việt Nam với lý do ban đầu là xuất phát từ Trung Quốc. Kể từ đó, tình cảm chống Trung Quốc ngày càng mạnh hơn”. Bà Lê Thu Hương, nhà phân tích cấp cao và trưởng dự án Đông Nam Á tại Viện Chính sách Chiến lược Úc, một tổ chức tư vấn do chính phủ Hoa Kỳ và Úc đồng tài trợ, cho biết Hà Nội đã đánh giá vắc xin dựa trên các yếu tố bao gồm tỷ lệ hiệu quả, uy tín y tế và khả năng chi trả.

Anh em nhà cộng sản Việt Nam và Trung Quốc luôn có một mối quan hệ ngoại giao không êm ấm, đặc biệt luôn khó với việc người Việt Nam vẫn giữ thái độ ác cảm với phương bắc, bắt nguồn từ sự chiếm đóng kéo dài hàng thế kỷ của Trung Quốc, kết thúc vào năm 939, và cuộc chiến tranh biên giới năm 1979. Những tình cảm này, lại được hâm nóng bởi tranh chấp lãnh thổ đang diễn ra ở Biển Đông giữa Trung Quốc, Việt Nam và ba nước ASEAN khác, kể cả các hoạt động của Bắc Kinh trên sông Mekong.

Dấu hiệu không tin dùng vắc xin Trung Quốc, đã khiến Bắc Kinh tức giận, và đó là một trong những nguyên nhân Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã đến thăm chín quốc gia ASEAN trong khoảng thời gian vài tháng trước lễ nhậm chức Tổng thống mới của Hoa Kỳ vào tháng Giêng - ngoại trừ Việt Nam.

Bên cạnh việc sử dụng vắc xin AstraZeneca và phê duyệt vắc xin Pfizer-BioNTech và Sputnik V để sử dụng khẩn cấp, Việt Nam cũng đang phát triển bốn loại vắc xin sản xuất trong nước, với hai loại đã được thử nghiệm trên người. Một trong số đó là vắc-xin Nano Covax của Công ty Công nghệ sinh học dược phẩm Nanogen có trụ sở tại Sài Gòn, đang trong giai đoạn thử nghiệm thứ hai trên người và dự kiến ​​sẽ được chấp thuận sử dụng khẩn cấp vào giữa năm nay. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng việc Hà Nội tuyên bố có các loại vắc xin thử nghiệm chỉ là kế hoãn binh, mà đó là mục đích xoa dịu Trung Quốc trong việc muốn nói rằng “chúng tôi chưa làm phiền, vì cũng có thể tự sản xuất được”.

(tổng hợp)