Với tư cách là người đứng đầu chính phủ, hẳn nhiên ông biết rõ đất nước đang đối mặt những khó khăn nào, trong đó đặc biệt quan trọng là sự mục ruỗng thể chế và sự mất kiểm soát trong bộ máy quản lý từ trung ương đến địa phương. Cơ chế phát triển đất nước là một tổng thể của cơ chế quản lý vĩ mô chứ không phải gán ghép “đầu tàu” hoặc “thủ phủ”...

Một vở kịch do Sân khấu kịch Hồng Vân thực hiện; hơn 400 đầu tư liệu “50 năm – một mùa xuân lịch sử” được ra mắt; một cuộc “tọa đàm giao lưu nhân chứng lịch sử” mang tên “Thành Đoàn tham gia chiến dịch Xuân Mậu Thân 1968” được thực hiện; một chương trình cầu truyền hình về “bản hùng ca Mậu Thân” được tổ chức (có sự tham gia của Trần Hiếu, Quang Thọ, Tạ Minh Tâm, Thanh Thúy, Anh Bằng, Hạ Trâm…)

Tôi không nghĩ những người “căm thù bọn nói xấu chế độ” thật sự tin vào sức mạnh của chế độ họ, cũng như tin vào sự tồn tại vĩnh viễn của chế độ họ. Hơn bất kỳ người nào trong chúng ta, họ hiểu rõ và nhìn thấy từng centimet rạn nứt của chế độ, dù họ vẫn luôn tự tin: “Đừng có mà mơ chế độ này bị lật đổ!”.

Chú Năm bị một trái M79 hất văng ra hơn 4 m, ngất xỉu, lúc tỉnh dậy thấy ruột lòi ra ngoài. Chú lấy tay móc mảnh đạn ra và nhét ruột vào. Một tay ôm bụng, một tay cầm M79 chú vừa lết tới thì đụng ba thằng Mỹ. Một thằng chĩa khẩu M16 thẳng ngực chú bóp cò. Viên đạn xuyên ngực chú làm vỡ phổi, xuyên thấu ra sau lưng. Cùng lúc đó, chú cũng kịp bắn trái M79 vào ba tên địch, tiêu diệt gọn...

Đúng là chúng ta đang sống trong một xã hội có rất nhiều mâu thuẫn trong nhìn nhận sự việc và nhận thức nói chung. Những mâu thuẫn đó tác động đáng kể lên hành vi và phản ứng, dẫn đến những hành vi và cách thức phản ứng chứa đầy mâu thuẫn, thậm chí có khi đưa đến hành vi đạo đức giả và lập luận ngụy biện. Làm thế nào để không “vô cảm” trong khi “đừng thể hiện cảm xúc”? Câu hỏi này, theo tôi, là một trong những câu hỏi của thời đại, một trong những vấn đề lớn nhất của thời đại hỗn mang mà chúng ta đang sống và chịu ảnh hưởng rất lớn từ nó.

Ai lên danh sách “tìm diệt” và tổ chức “tìm diệt”? Phải có một hoặc nhiều người nào đó. Và (những) người đó phải là dân địa phương. Những thông tin này đã bị giấu nhẹm. Những bài báo “ca ngợi chiến công” hoặc các hội thảo từ hàng chục năm nay, mà mới nhất là “Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968 bước ngoặt quyết định và bài học lịch sử”, tổ chức ngày 29-12-2017, đã không bao giờ dám nhắc đến điều này.

Công khai. Ăn công khai. Không nơi nào ăn mạnh và ăn công khai bằng Sài Gòn. Không nơi nào có nhiều “cô hồn các đảng” bằng Sài Gòn. Tiểu thương phải cúng cho “quản lý chợ”, nhà hàng phải cúng cho “an toàn thực phẩm”, công ty phải cúng cho nhân viên thuế, du khách phải cúng cho hải quan sân bay… Thậm chí nhà trường, đặc biệt trường tư, cũng phải cúng cho “thanh tra giáo dục”… Cả cái “Ủy ban nhân dân thành phố” cũng không tử tế gì...

Chẳng ai có thể lật đổ cộng sản, trừ chính họ. Cũng chẳng ai cứu được cộng sản, trừ chính họ, bằng sự thay đổi, bằng sự tái nhận thức lại con đường chính trị lẫn chính sách cai trị, và bằng sự dứt khoát đoạn tuyệt cái ách “xã hội chủ nghĩa” mà họ tròng vào mình và tròng vào cổ nhân dân...

“Báo chí cách mạng” co rúm tránh né những sự kiện chính trị-xã hội mang tính cách mạng và nhu cầu thay đổi. Thất thủ tuyệt đối trước làn sóng tự do thông tin trên mạng, “báo chí cách mạng” phản ứng trong hỗn loạn và vô nguyên tắc bởi những tin nhắn ra lệnh phải gỡ bài này hoặc đăng bài kia.

Văn hóa không thể xây dựng từ những chiến dịch tuyên truyền, đặc biệt khi mà văn hóa đã bị đốn trốc gốc, khi nhận thức văn hóa đã bị uốn nắn lệch lạc. Không thể xây căn nhà khi mà cái móng đã mục rữa. Văn hóa là dựng người. Văn hóa không thể đến từ những “mô hình” mang tính hình thức như “khu phố văn hóa” hoặc “làng văn hóa”. Văn hóa cũng khó có thể trở thành một nếp sống đàng hoàng lâu dài, nếu nó được thực hiện như một cách “đối phó thời vụ” qua các chiến dịch “thi đua”; và khi “phản xạ có văn hóa” đã dần bị triệt tiêu....