Hầu hết các ông củi, từ củi tiến sĩ, củi giáo sư, củi thạc sĩ, củi cử nhân, rồi củi bộ trưởng, củi thứ trưởng, củi chủ tịch, củi phó chủ tịch tỉnh, nhỏ hơn một chút là củi cấp quận, huyện, xã, phường... Đều được tuyển chọn, đào tạo theo đúng một qui trình, không nơi nào khác nơi nào, chỉ khác chăng là cấp độ và đẳng cấp đỏ. Khởi đầu qui trình để các ông củi thành củi tiềm năng phải là con ông cháu cha, lý lịch đỏ, ít nhất có ba đời không dính tới “ngụy quân nguỵ quyền”, khi đủ các tiêu chuẩn này thì được chọn làm cây giống, để chuẩn bị qui trình trồng rừng của các cụ.

Trong khi đó, Chính phủ đã làm gì? (Cụ thể là chính phủ dưới thời Phạm Minh Chính, bởi ba đợt dịch chết chóc năm 2021 thuộc về trách nhiệm quản lý của Phạm Minh Chính). Thời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chống dịch đã qua, và cũng xin khách quan mà nói, dưới thời Thủ tướng Phúc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã mạnh miệng tuyên bố về những thành tựu chống dịch của Việt Nam, và điều ấy là có thật, chí ít cho đến lúc ông Phúc rời ghế Thủ tướng.

Thế nhưng trong gần ba tháng, chính các loại vũ khí Liên Xô – bây giờ là Nga cung cấp cho Việt Nam đã rụng như sung trên chiến trường Ukraine, một quốc gia nhỏ và văn minh kề cận Nga. Tuyên bố chiếm Ukraine trong một tuần của Putin trở thành câu nói giễu nhại của các chính khách quốc tế và hơn hết là Nga trở thành thằng hề khắm của quốc tế, Putin trở thành hung đế tàn ác… Điều này khiến cho mọi nước chơi với Liên Xô trước đây, và Nga bây giờ, phải nhìn lại, suy nghĩ lại.

Và sau gần nửa thế kỉ đi qua, chuyện chén cơm, manh áo, chỗ ở không còn thao thức như ngày xưa. Nhưng không thao thức không có nghĩa là bình yên, thái bình. Vì sau gần nửa thế kỉ, con người, khi đối mặt với chuyện ăn, mặc, ở đã chuyển từ thao thức sang khốc liệt, con người dẫm đạp lên nhau, con người man trá, lừa lọc và bất chấp thủ đoạn kể cả người thân với nhau để đạt mục đích của họ. Mà đáng sợ là cái mục đích ấy lại quanh quẩn ở chuyện ăn mặc ở, một tầng bậc cấp thấp, thứ tầng bậc ở nhân loại chưa phát triển.

Đại tự sự kinh tế xã hội chủ nghĩa cũng bị đạp đổ song hành với vô thần. Thay vì kinh tế tập trung bao cấp với chủ trương “làm theo năng lực hưởng theo nhu cầu” dưới quyền năng của bàn tay thép – Đảng, người Cộng sản thay đổi kinh tế theo hướng thị trường, kinh tế mở mặc dù vẫn giữ cái đuôi “định hướng xã hội chủ nghĩa”. Kỳ thực, khi cái đuôi này xuất hiện thì đủ biết nó chỉ còn khả năng ve vẫy để xua ruồi muỗi chứ cơ thể của nó đã hoàn toàn khác. Và khi nền kinh tế thị trường mở rộng dưới sự khống chế của Đảng, liền sau đó là các nhóm lợi ích, các tư bản thân hữu nổi lên như nấm sau mưa.

Đến đây thì thực sự là lòi cái dốt căn bản của một ông ngồi ghế Thủ tướng. Vì sao? Vì khi trả lời phỏng vấn của các cơ quan truyền thông nước ngoài, ông Chính từng định nghĩa “dân chủ là mọi người có cơm ăn, có áo mặc, có nhà ở…”. Điều này khiến tôi giật mình, mà không riêng gì tôi giật mình đâu, bởi cái cách định nghĩa về dân chủ như thế này đã kéo đất nước thụt lùi ít nhất cũng nửa thế kỉ. Cơm ăn, áo mặc, nhà ở là nhu cầu tối thiết, con gà, con vịt, con chó, con mèo, bất kì con vật nào cũng cần cơm ăn, và nhà ở cũng vậy, về áo mặc, con người mặc áo quần, con vật...

Có bao giờ người Mỹ đề nghị chúng ta hãy gở bớt bia căm thù? Không, chưa bao giờ như thế, người ta tôn trọng cả sự căm thù của chúng ta, điều đó mới đáng nói. Ngược lại, giả sử bây giờ Việt Nam đặt bia căm thù ở Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai và các tỉnh Đông Bắc – Tây Bắc thì sao?! Chắc chắn chính quyền Trung Quốc sẽ chẳng bao giờ để yên! Hóa ra chúng ta bỉ ổi đến vậy sao? Thấy tốt thì sấn tới, thấy rắn thì buông xuôi, ve vãn?! Đương nhiên, không có ai giúp ta ngoài chính ta. Nhưng chính ta lại giúp ta bằng chính trí lực và văn hóa của ta. Với trí lực què quặt...

Vì chỉ cần lớp vỏ bên ngoài, không hơn không kém, và để bảo vệ cho cái lớp nước sơn bên ngoài được bóng lộn, tránh trầy xước, tránh bị va quẹt, đảng đã không ngần tại tổn hao công sức để bảo vệ. Và, chuyện bên trong lớp vỏ sơn ấy, là chuyện thuộc về bản năng, nó không thể múa may trên lý thuyết được, và nếu tiếp tục nhúng tay vào cái ruột thì sẽ không còn người để bảo vệ cái vỏ, mà ở đây, cái vỏ là tối thượng. Đó là lý do tại sao ngày càng nhiều chuyện xấu bị phanh phui, và càng phanh phui nó càng lòi ra thêm. Bởi đừng đòi hỏi trái táo Tàu ngọt như trái táo Mỹ hay táo Úc...

Nói như vậy để thấy, sự xa hoa, hưởng lạc, bất chấp của các lãnh đạo Việt Nam đã đến lúc phải xem lại, phải tu bổ về nhân cách, phẩm cách và đạo đức, cho dù đó chỉ là hình thức. Bởi chúng ta chưa thôi thân phận ăn mày, hoặc giả chúng ta đã đủ giàu những chưa bỏ được thói quen ăn mày, thì hỡi các ngài lãnh đạo, xin các ngài chịu khó hoặc là bỏ thói quen ấy đi, và khi nào bỏ hẳn thói quen xin xỏ, khi nào thấy mình đủ tư cách cũng như trách nhiệm và tiềm lực, thì hãy ung dung bước vào nhà hàng, hãy ung ung hưởng lạc khi mà các ông chủ Nhân Dân của các ngài thấy điều đó là hợp lý, là hợp lẽ trời.

Trong lúc tình trạng ngân khố đối mặt với nguy cơ trống rỗng, trong khi đất đai vẫn là sở hữu toàn dân, họ có thể mở bán bằng cách này hay cách khác để làm đầy quốc khổ trở lại, nhưng họ không chọn cách này, mà chọn theo cách in vàng giấy (thông qua việc mượn miệng một con tốt chính trị ở cấp độ nghị viên không mấy thực quyền). Điều này chứng tỏ đã có một bài toán được tính toán khá kĩ lưỡng cho đợt đốt lò thứ hai và cũng rất có thể, khi ngọn lửa đốt lò thứ hai này đủ bùng cháy, sẽ có một bước chuyển mới, một sự thay thế quyền lực mà ở đó, mọi tính toán cũng đã thành bài.