Mất Tính Tự Chủ

                                             Mất Tính Tự Chủ

                                                          Hình từ FB Lộc Dương


Vũ Hoàng Anh Bốn Phương

    Nếu ai đó nghĩ rằng mạng xã hội sẽ làm cho sự hiểu biết của mình mở rộng ra thì cần phải xét lại để xem chính sự hiểu biết của mình mở rộng hay bị mạng xã hội chi phối cái hiểu biết của mình.

Thời đại 4 năm của ông Trump làm tổng thống là dịp để mọi người, đặc biệt là người Việt, rút ra bài học cho bản thân. Tại sao người Việt thích những bản tin giả và phải chăng những bản tin giả đó, được hệ thống kỹ thuật AI (artificial Intelligence) cho chúng ta những bản tin mà chúng ta thích nghe? Tại sao bạn vào mạng xã hội như là Facebook, bạn chỉ thấy những bài của một số người mà không thấy toàn bộ những bài của người khác ý tưởng với bạn?

Có người cho rằng nếu bạn không tương tác với người khác thì bài của người kia đưa lên hoặc bài của bạn đưa lên, sẽ không hiện lên để bạn xem hoặc để người bên kia xem. Điều này chỉ đúng một phần nào đó chứ chưa chắc là đúng toàn phần. Tại sao? Xin đưa ra một thí dụ để chứng minh là những thông tin chúng ta nhận được từ các bạn khác trên mạng xã hội, đã được hệ thống kỹ thuật của AI cho chúng ta những “món ăn” tin tức mà chúng ta “muốn” qua những mẫu tin mà chúng ta đăng trên nhà của chúng ta. Hãy lấy một thí dụ chứng minh.

Facebook Ngàn Lau chuyên nói về chủ đề Con Người. Mã đã nói về chủ đề Con Người thì sẽ không phân biệt chủng tộc, tôn giáo, màu da, nam-nữ, già-trẻ, có địa vị trong xã hội hay không có địa vị trong xã hội -- sẽ được mổ xẻ để mọi người nhìn rõ những con người trong xã hội chúng ta đang sống. Với chủ đề đó trước khi có Trump, nhiều người trong danh sách bạn của Ngàn Lau được hiện bài của họ lên thường xuyên. Nhưng rồi Trump xuất hiện. Những người quan tâm về Con Người tự nhiên trở thành chỉ quan tâm đến Trump và ủng hộ Trump như người Việt đã từng ủng hộ Hồ Chí Minh. Khác chăng là Hồ Chi Minh gian dối âm thầm còn Trump thì không cần phải giấu diếm cái nói láo của mình. Đảng cộng sản việt nam cần người trung với đảng chứ không cần người tài. Trump cũng cần người trung thành với Trump chứ không cần người tài giỏi. Ai tài giỏi mà không trung thành thì sẽ bị đuổi.

Facebook Ngàn Lau vẫn tiếp tục chủ trương nói về Con Người và Trump là một trong những đề tài được nói đến để cho mọi người thấy được bản chất cộng sản của Trump, con người gian dối của Trump, cũng như bản chất độc tài của Trump. Nói nôm na của người ủng hộ Trump là bài viết chống Trump. Và từ đó, những bài viết của một số bạn nay đã quay sang ủng hộ Trump tự nhiên biến mất hoặc chỉ hiện lên ở một vài người.

Thế rồi tự nhiên trong một ngày tháng 12, một bài viết của anh Lộc Dương hiện lên, sau đúng gần ba năm không hề gặp bài của anh dù anh vẫn hiện hữu trên facebook. Bài anh Lộc Dương chỉ ra cái gian dối của Trump trong vụ thưa kiện bầu cử. Và cũng qua những trao đổi ý kiến trong bài thì họ (người ủng hộ Trump) đánh giá anh Lộc Dương đi theo “tà đạo”, loại người phản trắc, và họ đã tin lầm anh Lộc Dương trong quá khứ ủng hộ ông Trump. Anh Lộc Dương cũng rất lịch sự và kiên nhẫn, trả lời từng người một mà những người đó dùng từ ngữ “gạch đá” đủ để anh Lộc Dương xây căn nhà mới 4 tầng. Cũng qua những cuộc trao đổi đó, facebook Ngàn Lau mới biết là anh Lộc Dương đã bỏ phiếu cho ông Trump trong năm 2020 nhưng nay thấy sự láo liếu của Trump, không tôn trọng nền dân chủ cho nên anh lên tiếng chống đối dù rằng anh biết anh sẽ nhận gạch đá từ phe ủng hộ Trump.

Qua sự kiện bài viết của anh Lộc Dương xuất hiện sau 3 năm chỉ bởi vì bài viết đó chống Trump, người viết bài này liên lạc với anh Lộc Dương để tìm hiểu nguyên do ra sao. Thì cũng theo anh Lộc Dương, bài đăng trên FB Ngàn Lau anh ta cũng không thấy mãi cho đến khi sự tương tác xảy ra trong tháng 12. Phải chăng đó là sự tương tác hay tại nội dung bài của anh Lộc Dương trong tháng 12 chống Trump nên AI cho chúng ta (anh Lộc Dương và FB Ngàn Lau) “ăn” những món ăn chống ông Trump? Có thể là gồm cả hai bởi vì sự kiện bài anh Lộc Dương hiện lên để FB Ngàn Lau có thể đọc được chắc chắn không phải từ sự tương tác (gần 3 năm không tương tác với nhau) mà là nó có nội dung chống Trump cho nên FB Ngàn Lau thấy được để đọc.

Một số bạn khác cũng cho biết rằng, chẳng hiểu tại sao, họ chỉ nhận được những bài viết từ người cùng phe chống Trump thay vì nhận được bài viết từ nhiều góc cạnh trong qua khứ từ nhiều thành phần khác nhau, ý kiến khác nhau. Điều này có thể giải thích tại sao, những người cuồng Trump tiếp tục cuồng Trump bởi vì họ được AI cung cấp tin tức giả bởi họ thích đọc, thích nghe những tin tức giả. Điều này giải thích tại sao FB Ngàn Lau không còn thấy những người Việt trong Việt Nam đọc bài hoặc cho ý kiến mà những người này, trước đó hay đọc bài và cho ý kiến cho đến khi sự kiện Trump xảy ra.

Người viết bài này vẫn cho rằng AI cung cấp những tin tức mà AI nghĩ rằng thích hợp với ta và vô tình, chính bản thân ta bị AI điều khiển mà chúng ta có thể không nghĩ đến bởi sự điều khiển một cách tự nhiên, tự nguyện nếu chúng ta không nhìn sự kiện để phân tích vấn đề.

Mong các bạn đóng góp ý kiến cho vấn đề này để mọi người, tự bản thân mình, rút ra bài học để cố gắng thực hiện được tinh thần tự chủ ở bản thân mà không để AI làm chủ chúng ta một cách tự nhiên.

       VHABP