Dự án 88 là một website lưu trữ những thông tin về những tù nhân chính trị, tù nhân lương tâm tại Việt Nam. Dự án do một số người Việt Nam và người nước ngoài cùng thực hiện.

Đài RFA có cuộc trao đổi sau đây với bà Kaylee Dolan, Trợ lý biên tập của dự án này.

Kaylee Dolan: Dự án được bắt đầu vào năm 2012, là một dự án online, tìm hiểu những vấn đề tự do ngôn luận tại Việt Nam, chia sẻ tin tức, những câu chuyện về những nhà hoạt động tại Việt Nam bị đàn áp vì những hoạt động hòa bình của họ.

RFA: Ý tưởng đầu tiên về dự án này đến từ đâu?

Kaylee Dolan: Một trong những người đồng sáng lập dự án này cho rằng chúng ta thiếu vắng một nơi mà người ta có thể tìm không chỉ thông tin về những tù nhân, nhà hoạt động Việt Nam, mà còn là những thông tin về cuộc đời riêng của họ, để người ta có thể thấy khía cạnh con người bên cạnh sự hoạt động của họ, như là gia đình, môi trường xuất thân của họ,… và chúng tôi trình bày những chuyện đó bằng tiếng Anh để có thể tiếp cận được với một công chúng rộng lớn.

Ở Việt Nam thì không có những cơ quan thông tin độc lập để mà có thể có những nguồn độc lập xác nhận tin tức dữ liệu thu thập được.
-Bà Kaylee Dolan.

RFA: Những vấn đề quan ngại nào khi thực hiện dự án này cho Việt Nam?

Kaylee Dolan: Sự đàn áp tự do ngôn luận tại Việt Nam, những vấn đề vi phạm nhân quyền nói chung, nhưng chúng tôi đặc biệt quan tâm đến vấn đề tự do ngôn luận khi người ta không thể viết blog, không thể nói điều mình nghĩ trên mạng, những quan điểm, những vấn đề về môi trường, về tham nhũng,… Chúng tôi rất quan ngại về quyền cơ bản của con người là thể hiện quan điểm bằng một phương cách hòa bình.

RFA: Khi làm công việc này bà thấy những nhân vật nào là có ấn tượng nhất?

Kaylee Dolan: Tất cả những người này đều rất ấn tượng, nhưng đối với tôi có hai dạng mà chúng tôi rất chú ý, đó là những nữ tù nhân chính trị, những người chịu đau khổ trong những điều kiện tồi tệ của nhà tù ảnh hưởng đến sức khỏe của phụ nữ, và có những trường hợp họ là những người mẹ, con họ ở nhà thiếu tình mẫu tử.

Hình ảnh một người tù xuất hiện trong tâm trí tôi khi anh hỏi là ông Trần Huỳnh Duy Thức, người phải chịu một bản án dài nhất trong số những người tù chính trị Việt Nam, với 16 năm tù vì ông đã viết về những vấn đề xã hội và chính trị ở Việt Nam.

RFA: Khi thực hiện dự án này có khi nào các bạn tìm cách tiếp cận chính quyền Việt Nam không?

Kaylee Dolan: Không. Chúng tôi làm việc với những tổ chức về nhân quyền có tiếp xúc với chính phủ Việt Nam. Mục đích của chúng tôi là thu thập dữ liệu, thông tin, trở thành một nguồn thông tin đáng tin cậy cho ai muốn tìm hiểu vấn đề về những người tù chính trị Việt Nam, họ bị kết án bao lâu, điều kiện sống của họ như thế nào,… Chúng tôi hy vọng là những quan chức chính phủ, những nhóm nhân quyền trên thế giới, các nhà nghiên cứu có thể tìm thông tin về tù nhân chính trị ở trang của chúng tôi, rồi gây áp lực để cho họ được tự do.

RFA:  Có khó khăn nào không khi thu thập thông tin tại Việt Nam?

Kaylee Dolan: Vâng, khó khăn lớn nhất là có khi chúng tôi thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, rồi những nguồn tin từ chính phủ, mà chúng tôi rất khó kiểm chứng. Rồi phải cần người dịch những nguồn tin từ tiếng Việt ra tiếng Anh. Trong rất nhiều trường hợp, thông tin được cung cấp từ nhà tù, từ những nơi mà rất khó kiểm chứng. Ở Việt Nam thì không có những cơ quan thông tin độc lập để mà có thể có những nguồn độc lập xác nhận tin tức dữ liệu thu thập được.

RFA: Hiện nay thông tin trên mạng xã hội có rất nhiều, và cũng có rất nhiều thông tin không chính xác phải không?

Kaylee Dolan: Vâng đúng như thế. Chúng tôi phải rất cẩn thận. Một khi có tin từ mạng xã hội, chúng tôi phải biết tổ chức đó, người đó trên mạng xã hội là ai, để có thể lấy thông tin và kiểm chứng chúng.

RFA: Khi người tù chính trị được trả tự do thì sao?

Chúng tôi đều có công việc riêng để sống. Chúng tôi xem dự án này như là một lý tưởng cho cuộc đời chúng tôi.
-Bà Kaylee Dolan.

Kaylee Dolan: Đó là một câu hỏi hay. Chúng tôi cũng theo dõi chuyện gì xảy ra khi người tù được trả tự do. Và chúng tôi đang suy nghĩ là có thể có một dự án tách rời ra để làm chuyện đó, còn dự án hiện tại là để cho những người còn bị giam giữ.

Chúng tôi cố gắng theo dõi khi những người tù được trả tự do, xem là họ có gặp phải vấn đề gì hay không.

RFA:  Công việc của các bạn là hoàn toàn dựa trên sự tự nguyện?

Kaylee Dolan: Vâng. Khi chúng tôi thành lập dự án này chúng tôi dựa hoàn toàn trên tin thần tự nguyện. Năm 2017 chúng tôi bắt đầu có một số đối tác giúp chúng tôi về thu thập thông tin, nhưng phần lớn công việc của chúng tôi cũng vẫn dựa trên tin thần tự nguyện. Chúng tôi đều có công việc riêng để sống. Chúng tôi xem dự án này như là một lý tưởng cho cuộc đời chúng tôi, và mỗi người chúng tôi có những khả năng khác nhau để tham gia vào dự án này trên tin thần tự nguyện.

RFA: Xin cảm ơn bà Kaylee Dolan.