“tài phán – thành quả văn minh của loài người bị khước từ”

LS Đặng Đình Mạnh

Tuy đã nghĩ trước đến khả năng việc khởi kiện của ngư dân Hà Tĩnh đối với Formosa sẽ khó khăn, nhưng đến khi thực tế đọc tin tòa án trả lại hơn 500 đơn kiện của dân mà chúng ta không thể nén được cảm giác phẫn nộ !

Hai lý do mà tòa án viện dẫn cho rằng là cơ sở pháp lý để bác đơn thì thật ra chẳng hề “dính” luật, mà nó chỉ là những căn cứ tùy tiện của một thời xã hội mông muội chưa có luật pháp mà thôi.

Lý do thứ nhất được tòa án cho rằng nguyên đơn không có chứng cứ chứng minh quyền và lợi ích bị xâm phạm ! Lý do này vô lý vì:

– Việc nguyên đơn không có hoặc không đủ chứng cứ để chứng minh yêu cầu khởi kiện của mình phải được xác định bằng một phiên tòa, bởi hội đồng xét xử chứ không phải bằng cảm nhận đánh giá của cán bộ nhận đơn khởi kiện. Việc tòa án chưa xét xử mà đã cho rằng không có hoặc không đủ chứng cứ để trả lại đơn là vi phạm quyền khởi kiện của công dân.

– Nếu cho rằng nguyên đơn không có hoặc không đủ chứng cứ để chứng minh yêu cầu khởi kiện đòi bồi thường, cho dù họ là những nạn nhân trực tiếp. Thế thì chính phủ căn cứ vào đâu và có chứng cứ gì để yêu cầu Formosa bồi thường số tiền 500 triệu USD ?

– Nếu cho rằng người dân không có hoặc không đủ chứng cứ để chứng minh yêu cầu bồi thường thì chính phủ căn cứ vào đâu để định mức chi trả tiền cho họ trích từ khoản 500 USD nhận từ Formosa ?

Lý do thứ hai được tòa án cho rằng sự việc đã được giải quyết bằng quyết định đã có hiệu lực pháp luật của cơ quan nhà nước có thẩm quyền ! Lý do này cũng vẫn vô lý vì :

Quyết định của chính phủ về việc chi trả tiền bồi thường cho dân được căn cứ vào thỏa thuận bồi thường giữa chính phủ và Formosa. Trong khi đó, thỏa thuận này hoàn toàn vô hiệu và bất hợp pháp, bởi lẽ chủ thể thỏa thuận bất hợp pháp.

Cụ thể, một trong hai bên chủ thể thỏa thuận là chính phủ. Chính phủ chỉ có thể đại diện cho dân căn cứ theo quy định của pháp luật, hoặc căn cứ theo sự ủy quyền.

– Về quy định của pháp luật : Chính phủ là pháp nhân hoạt động theo Hiến pháp và Luật tổ chức chính phủ. Theo đó, trong cả hai văn bản này không quy định thẩm quyền của chính phủ được đại diện cho người dân thỏa thuận về bồi thường thiệt hại.

– Về sự ủy quyền : Cho đến nay, chính thức thì người dân chưa hề lập thủ tục ủy quyền cho chính phủ để đại diện cho người dân thoản thuận bồi thường với Formosa.

Thế nên, việc tòa án trả lại hơn 500 đơn khởi kiện của người dân là không có cơ sở pháp luật.

Khước từ giải quyết sự việc bằng biện pháp tài phán xét xử, vốn là thành quả văn minh của loài người, thì có lẽ chính quyền này đang muốn giải quyết bằng biện pháp ngược lại chăng ?